kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Ostegun izan zen gizona / Gilbert Keith Chesterton / Ibaizabal, 1998

Gizon etikazalearen emaitzak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-09-19

Chestertonek toki garrantzitsu eta gailurra du nire liburutegian: Cunqueiroren atzetik alfabetoaren arabera; galiziarraren pare, ordea, ez gorago ez beherago, literatur mailan, eta ez da gutxi. Bestalde Gilbert Keith Chestertonen bizitza bera ere, lagun zein etsaiei sinestera, ekaitzaren antzekoa izan zen. Idazleari buruz esaten dituzten kontuen artean aipa dezadan erlijio katoliko apostolikora bihurtu zela 1908an, 34 urte doi zituela, eta harrez gero erlijio horren defendatzaile sutsu izan zela, herexeen mailu alegia. “Ortodoxia” liburua da horren adibide garbiena. Nobela bat balitz bezala irakurtzen da. Gairik delikatuenak ukitzeko, gairik metafisikoenei buruz bere teoriak azaltzeko, Chestertonek metaforak, konparazioak, parabolak erabiltzen ditu. Erlijio kontuan egindako aldaketa paradoxa batez azaldu zuen: “Haur azkarrek egiten duten moduan, nik ere aurre hartu nahi izan nion neure garaiari; haien antzera aurre hartu nahi izan nion neure denborari, hamar minutu gutxienez. Eta zertarako? Azken finean mila zortziehun urte atzetik nenbilela konturatzeko”.

Ostegun izan zen gizonak irakurketa bat baino gehiago ditu. Batzuentzat abentura nobela soil da, oso dibertigarria eta errealitatearekin zerikusi handia duena. Ez alferrik Chestertonen nobela hau aipatua izan da Roldanen kasuaz hitz egiterakoan. “Lapur bat poliziaburu”, espantatuka oihu egiten zietenei erantzuteko modua. Izan ere, abentura bat balitz bezala irakur daiteke. Baina beste irakurketa batzuk ere posible dira. Juan Garzia Garmendiak hitzaurrean bertan bat baino gehiago azpimarratzen ditu, Borgesen aipu eta guzti. Niri gehien interesatzen zaidana, ordea, metafisikoa da. Nobela parabola handi eta eskerga balitz bezala hartu, eta ondorio filosofiko eta etikoak atera. Liburu handia baita Chetsertonen hau, bere azaleko itxura koskorrean. Etika zertan den azaltzea du helburuenetako bat.

Itzulpen ederra egin du Juan Garziak. Itzulpenetik itzulpenera horrek ere proposamen estetiko ezberdinak planteatzen dizkigu. Lehengoez gain beste batzuk eransten dituela esan nahi dut. Hala ere, aitortu beharra dago, badakiela testua bere horretan euskarara ekartzen, itxuraz lan eta neke handirik gabe.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak