kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Ostegun izan zen gizona / Gilbert Keith Chesterton / Ibaizabal, 1998

Gizon etikazalearen emaitzak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-09-19

Chestertonek toki garrantzitsu eta gailurra du nire liburutegian: Cunqueiroren atzetik alfabetoaren arabera; galiziarraren pare, ordea, ez gorago ez beherago, literatur mailan, eta ez da gutxi. Bestalde Gilbert Keith Chestertonen bizitza bera ere, lagun zein etsaiei sinestera, ekaitzaren antzekoa izan zen. Idazleari buruz esaten dituzten kontuen artean aipa dezadan erlijio katoliko apostolikora bihurtu zela 1908an, 34 urte doi zituela, eta harrez gero erlijio horren defendatzaile sutsu izan zela, herexeen mailu alegia. “Ortodoxia” liburua da horren adibide garbiena. Nobela bat balitz bezala irakurtzen da. Gairik delikatuenak ukitzeko, gairik metafisikoenei buruz bere teoriak azaltzeko, Chestertonek metaforak, konparazioak, parabolak erabiltzen ditu. Erlijio kontuan egindako aldaketa paradoxa batez azaldu zuen: “Haur azkarrek egiten duten moduan, nik ere aurre hartu nahi izan nion neure garaiari; haien antzera aurre hartu nahi izan nion neure denborari, hamar minutu gutxienez. Eta zertarako? Azken finean mila zortziehun urte atzetik nenbilela konturatzeko”.

Ostegun izan zen gizonak irakurketa bat baino gehiago ditu. Batzuentzat abentura nobela soil da, oso dibertigarria eta errealitatearekin zerikusi handia duena. Ez alferrik Chestertonen nobela hau aipatua izan da Roldanen kasuaz hitz egiterakoan. “Lapur bat poliziaburu”, espantatuka oihu egiten zietenei erantzuteko modua. Izan ere, abentura bat balitz bezala irakur daiteke. Baina beste irakurketa batzuk ere posible dira. Juan Garzia Garmendiak hitzaurrean bertan bat baino gehiago azpimarratzen ditu, Borgesen aipu eta guzti. Niri gehien interesatzen zaidana, ordea, metafisikoa da. Nobela parabola handi eta eskerga balitz bezala hartu, eta ondorio filosofiko eta etikoak atera. Liburu handia baita Chetsertonen hau, bere azaleko itxura koskorrean. Etika zertan den azaltzea du helburuenetako bat.

Itzulpen ederra egin du Juan Garziak. Itzulpenetik itzulpenera horrek ere proposamen estetiko ezberdinak planteatzen dizkigu. Lehengoez gain beste batzuk eransten dituela esan nahi dut. Hala ere, aitortu beharra dago, badakiela testua bere horretan euskarara ekartzen, itxuraz lan eta neke handirik gabe.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak