« Kronika bitxia | Haurtzaroa biluztuz »
Koaderno handia / Agota Kristof (Eskarne Mujika) / Alberdania, 1997
Gerraren ondorengoak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-05-02
Gerraren ondorengoa zer den jakin nahi duenak irakurtzea besterik ez du Agota Kristofen Koaderno Handia. Euskaraz irakurri nahi duenak aukera aparta du, oso polita baita Eskarne Mujikaren itzulpena. (Euskara ederra duela esan nahi dut.) Gerra aipatu dut, eta nahita izan dela aitortu behar, gerrari buruzko testurik gordinen eta ankerrana baita (gerraren kontrakoa alegia), nik dakidala, Agota Kristofen hau. Askotan aipatu izan dira gure artean gerrak dituen abantailak, gerrak heroe izateko ematen dituen aukerak, eta batzu-batzuk ere iritsi dira gure gerrarik ezaz tristatzera. Gerrak, gehienetan, gizon-emakumeen alderik gaiztoena erakusten du.
Hala ere, liburuan ez da gerraren aipamen handirik egiten, baina gerra badago. Egia esan, Agota Kristofek bizkien istorioa kontatzen duenean ez du zehaztasun handirik ematen. Hiri Handia aipatzen du (Köszeg, Austriarekin ia mugan dagoen hiria), Hiri Txikia aipatzen du, (Kristofen familia gerra amaitu baino urte bete lehenago joan zeneko herriska). Apenas xehetasun askorik ematen duen. Idazleak berak geroago, liburuak arrakasta izan eta urte batzuetara, esan zuenez, ez zen bere asmoa nobela historikoa egitea. Irrealtasun giroa sortzea zen interesatzen zitzaiona. Horregatik bihurtzen nobla hau sinbolikoa.
Agota Kristofek, 1935.ean jaioa baita, txikia zela ezagutu zuen gerra. Alemaniarrek Hungarian egindakoa bizi izan zuen, baita sobietar soldaduek geroago egin zutena ere. 1956.ean Austrian jarri zen bizitzera. Azkenik Suitzan, eta han ikasi zuen frantsesa.
Koaderno Handiko argumentua ez da nahasia. Atal laburretan dago banaturik. Bakoitzean gertaera azpimarragarriren bat kontatzen da. Protagonistak, esan dugun bezala, bi anaia bizkiak dira, ankerrak? eroak? (ez heroeak) direnak. Umeek kontatzen dute ikusten dutena. Nobelak, azken finean, ez du laguntzen ongiaren eta gaizkiaren arteko mugak zehazten. Baina ondorio gisa atera daiteke, gauza guztiek bezala, umeak ere, gerra garaian, izan daitezkeela helduak bezain gogor eta bihozgabe.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi