kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Koaderno handia / Agota Kristof (Eskarne Mujika) / Alberdania, 1997

Gerraren ondorengoak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-05-02

Gerraren ondorengoa zer den jakin nahi duenak irakurtzea besterik ez du Agota Kristofen Koaderno Handia. Euskaraz irakurri nahi duenak aukera aparta du, oso polita baita Eskarne Mujikaren itzulpena. (Euskara ederra duela esan nahi dut.) Gerra aipatu dut, eta nahita izan dela aitortu behar, gerrari buruzko testurik gordinen eta ankerrana baita (gerraren kontrakoa alegia), nik dakidala, Agota Kristofen hau. Askotan aipatu izan dira gure artean gerrak dituen abantailak, gerrak heroe izateko ematen dituen aukerak, eta batzu-batzuk ere iritsi dira gure gerrarik ezaz tristatzera. Gerrak, gehienetan, gizon-emakumeen alderik gaiztoena erakusten du.

Hala ere, liburuan ez da gerraren aipamen handirik egiten, baina gerra badago. Egia esan, Agota Kristofek bizkien istorioa kontatzen duenean ez du zehaztasun handirik ematen. Hiri Handia aipatzen du (Köszeg, Austriarekin ia mugan dagoen hiria), Hiri Txikia aipatzen du, (Kristofen familia gerra amaitu baino urte bete lehenago joan zeneko herriska). Apenas xehetasun askorik ematen duen. Idazleak berak geroago, liburuak arrakasta izan eta urte batzuetara, esan zuenez, ez zen bere asmoa nobela historikoa egitea. Irrealtasun giroa sortzea zen interesatzen zitzaiona. Horregatik bihurtzen nobla hau sinbolikoa.

Agota Kristofek, 1935.ean jaioa baita, txikia zela ezagutu zuen gerra. Alemaniarrek Hungarian egindakoa bizi izan zuen, baita sobietar soldaduek geroago egin zutena ere. 1956.ean Austrian jarri zen bizitzera. Azkenik Suitzan, eta han ikasi zuen frantsesa.

Koaderno Handiko argumentua ez da nahasia. Atal laburretan dago banaturik. Bakoitzean gertaera azpimarragarriren bat kontatzen da. Protagonistak, esan dugun bezala, bi anaia bizkiak dira, ankerrak? eroak? (ez heroeak) direnak. Umeek kontatzen dute ikusten dutena. Nobelak, azken finean, ez du laguntzen ongiaren eta gaizkiaren arteko mugak zehazten. Baina ondorio gisa atera daiteke, gauza guztiek bezala, umeak ere, gerra garaian, izan daitezkeela helduak bezain gogor eta bihozgabe.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak