kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Koaderno handia / Agota Kristof (Eskarne Mujika) / Alberdania, 1997

Gerraren ondorengoak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-05-02

Gerraren ondorengoa zer den jakin nahi duenak irakurtzea besterik ez du Agota Kristofen Koaderno Handia. Euskaraz irakurri nahi duenak aukera aparta du, oso polita baita Eskarne Mujikaren itzulpena. (Euskara ederra duela esan nahi dut.) Gerra aipatu dut, eta nahita izan dela aitortu behar, gerrari buruzko testurik gordinen eta ankerrana baita (gerraren kontrakoa alegia), nik dakidala, Agota Kristofen hau. Askotan aipatu izan dira gure artean gerrak dituen abantailak, gerrak heroe izateko ematen dituen aukerak, eta batzu-batzuk ere iritsi dira gure gerrarik ezaz tristatzera. Gerrak, gehienetan, gizon-emakumeen alderik gaiztoena erakusten du.

Hala ere, liburuan ez da gerraren aipamen handirik egiten, baina gerra badago. Egia esan, Agota Kristofek bizkien istorioa kontatzen duenean ez du zehaztasun handirik ematen. Hiri Handia aipatzen du (Köszeg, Austriarekin ia mugan dagoen hiria), Hiri Txikia aipatzen du, (Kristofen familia gerra amaitu baino urte bete lehenago joan zeneko herriska). Apenas xehetasun askorik ematen duen. Idazleak berak geroago, liburuak arrakasta izan eta urte batzuetara, esan zuenez, ez zen bere asmoa nobela historikoa egitea. Irrealtasun giroa sortzea zen interesatzen zitzaiona. Horregatik bihurtzen nobla hau sinbolikoa.

Agota Kristofek, 1935.ean jaioa baita, txikia zela ezagutu zuen gerra. Alemaniarrek Hungarian egindakoa bizi izan zuen, baita sobietar soldaduek geroago egin zutena ere. 1956.ean Austrian jarri zen bizitzera. Azkenik Suitzan, eta han ikasi zuen frantsesa.

Koaderno Handiko argumentua ez da nahasia. Atal laburretan dago banaturik. Bakoitzean gertaera azpimarragarriren bat kontatzen da. Protagonistak, esan dugun bezala, bi anaia bizkiak dira, ankerrak? eroak? (ez heroeak) direnak. Umeek kontatzen dute ikusten dutena. Nobelak, azken finean, ez du laguntzen ongiaren eta gaizkiaren arteko mugak zehazten. Baina ondorio gisa atera daiteke, gauza guztiek bezala, umeak ere, gerra garaian, izan daitezkeela helduak bezain gogor eta bihozgabe.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak