susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Kutxa bete arrain | Herri tradizioa »

Poemak / Friedrich Hölderlin (Eduardo Gil Bera) / Erein, 2001

Hölderlin ezagutzeko Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-05-19

Irakurri dut Eduardo Gil Berak, gizon polemiko eta polemikozale bera, poema hauen hornidurako, ederrerakoz gainera, idatziriko hitzaurrea. Axularrek bere “Gero”an, gure gerorako utziriko liburu eder galant horretan erabilitako doinuaz idatzi du Gil Berak: “Hölderlin euskaratzeko esperantzarik gabeko zeregina sortu zen egun batez, konpainia on batean, euskaldunik baizen ez zen lekuan”. Testu ederra da, Axularrena bezalakoa. Grazia egin dit, hor daukat oraindik Gil Berak Montaigne euskaratzean eginikoa; hor egongo dela esan dut, baina ezin esan irakurri dudanik, ez bainaiz horretarako gauza izan, nire ezjakintasunagatik seguru asko, batzuk ez baikara sortu hizkuntzaren tolesdura guztiak eskuaz ukitzeko. Gil Berak, egia esan, testu polit eta erakusgarri asko sortu ditu. Hor dauzkat, eskura, haren saioak “A este lado”; “El carro de heno”, “O tempora! o mores!”. Oraindik maiteak ditut testuok
eta noiz edo noiz haiengana jotzen dut, ez zerbait ikasi nahi dudalako, ikasitakoa bermatu nahi dudalako baizik. Nobelak ere idatzi ditu eta nahiago horietaz ez hitz egin. Gaztelerara ere itzuli izan du Morgenstern-en liburu klasikoa esaterako, eta Sloterdijken baten bat ere bai, zentzu handiz. Beraz, arlo askotan aritu da eta biografiagintzan arrakastatsua gertatu, Barojari buruzkoarekin hain zuzen. Kritikari askok hartu dute liburua hizpidetzat, Barojari buruz idazten ez duen kritikaria kritikari ez dela frogatu nahian. Ni ez naiz kritikari, ez dut ezer esango Barojari buruz. Bejondeiola hari, eta bejondeiela bera aitzakiatzat harturik liburu bat edo bi idatzi dituztenei. Denen beharra baitugu gaurkoan. Hölderlinen itzulpena ere behar genuen eta berandu iritsi bazaigu ere, ongi etorria egingo diogu gure artera, baliagarri izango baitzaigu, hala espero dut, euskal poesian. Euskal itzulpengintzan ere bai, akaso.