kritiken hemeroteka

8.157 kritika

« | »

Norbait dabil sute-eskaileran / Harkaitz Cano / Susa / Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa, 2001

Kutxa bete arrain Lutxo Egia / Deia, 2001-05-18

Gomutatzen naiz Igor Estankonari Euskadi Irratian eginiko elkarrizketa batekin. Bizkaitarra Eskozian bizi zela, Harkaitz Canok galdetu zion zeri buruz idaztera gonbidatzen zuen urruntasunak. Haren erantzuna ez da guri hemen interesatzen zaiguna, noski, Canok, New Yorken bizi zelarik, bere buruari emandakoa baizik.

Sute-eskaileran norbait dabilela esatea ez da deus berririk esatea. Dagoeneko literaturzale gehienok badugu horren berri.Kearen ostean, sua etorri da. Beharbada, ordea, ez dakigu nolakoa den hona ekarri duen eskailera. Lehenik eta behin, esan beharra dago hiru pisuko etxe bateko sute-eskailera dela. Lehenengoan (“Sismografia”) eta hirugarrenean (“Brooklynerako hirugarren irteera”), poeta lasartearrak alderik pertsonalenak biltzen bide ditu, non sentimenduak —erraza da dardara batzuk interpretatzea— bertsoetara jausten diren eta, agian, eskaileretan ihes egiteko premia nabaria den. Azken batean, sute-eskailera ihes egiteko irudi egokia da. Orduan, geure baitan galdetu beharko dugu nori edo zeri ihes egiten dion idazleak.

Bigarren pisua, “Sute eskaileretan bizi direnak”, dugu poemarik gehien biltzen duena. Bertan Harkaitz Canok urruntasuna —New Yorkekoa, jakina— zelan bizi izan duen erakusten digu. Hala artista edo idazle ezagun ugarik (Arthur Rimbaud, Paul Klee, Raymond Carver, Basquiat, Boris Vian, Vladimir Maiakovski…) nola hiriko jende arruntak unibertso bat osatzen dute. Lehenak ez dira, bistan da, gertuko erreferentziak. Irakurle bati baino gehiagori urrunegiak irudi dakizkioke. Eta horrelako unibertso bat osatzeak arriskua ekar dezake. Hala eta guztiz ere, liburuaren poema gehienetan ez da ezinbestekoa pertsonaia ezagutzea hura gozatu eta idazlearen unibertso horretara sartu ahal izateko. Azken finean, pertsonaia ezagun bakoitzaren atzean poeta bera daukagu.

Harkaitz Canoren ustez, poema liburu on batek arrain kutxa bat bezalakoa izan behar luke. Hura beste toki batean irakurrita, beharbada, oharkabean joango litzaiguke, baina poema liburu batean, berriz, biluzte bat dakar, arrain kutxa baten aurrean gauden erabakitzera gonbidatzen gaituena. Eta esan beharra dago kutxa berria arrainez lepo dagoela, aurreko kutxakoak baino azal garbiagokoak, narratiboagoak.

Azken kritikak

Kangaroo
Martin Etxeberria

Maddi Galdos Areta

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Irati Majuelo

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Asier Urkiza

Erresistentziarako gorputzak: bollerak
Eva Perez-Pons

Nagore Fernandez

Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite

Hasier Rekondo

Kangaroo
Martin Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga

Mikel Asurmendi

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Irati Majuelo

Barbaroak eta zibilizatuak
Ibai Atutxa

Amaia Alvarez Uria

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Martin-Etxebeste

Argialdiak
Miriam Luki

Asier Urkiza

Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov

Nagore Fernandez

Nire bizitza ni barik
Oskar Gaztelu Bilbao

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Ibon Egaña

Artxiboa

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

Hedabideak