« Bizitza garratza | Hölderlin ezagutzeko »
Norbait dabil sute-eskaileran / Harkaitz Cano / Susa / Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa, 2001
Kutxa bete arrain Lutxo Egia / Deia, 2001-05-18
Gomutatzen naiz Igor Estankonari Euskadi Irratian eginiko elkarrizketa batekin. Bizkaitarra Eskozian bizi zela, Harkaitz Canok galdetu zion zeri buruz idaztera gonbidatzen zuen urruntasunak. Haren erantzuna ez da guri hemen interesatzen zaiguna, noski, Canok, New Yorken bizi zelarik, bere buruari emandakoa baizik.
Sute-eskaileran norbait dabilela esatea ez da deus berririk esatea. Dagoeneko literaturzale gehienok badugu horren berri.Kearen ostean, sua etorri da. Beharbada, ordea, ez dakigu nolakoa den hona ekarri duen eskailera. Lehenik eta behin, esan beharra dago hiru pisuko etxe bateko sute-eskailera dela. Lehenengoan (“Sismografia”) eta hirugarrenean (“Brooklynerako hirugarren irteera”), poeta lasartearrak alderik pertsonalenak biltzen bide ditu, non sentimenduak —erraza da dardara batzuk interpretatzea— bertsoetara jausten diren eta, agian, eskaileretan ihes egiteko premia nabaria den. Azken batean, sute-eskailera ihes egiteko irudi egokia da. Orduan, geure baitan galdetu beharko dugu nori edo zeri ihes egiten dion idazleak.
Bigarren pisua, “Sute eskaileretan bizi direnak”, dugu poemarik gehien biltzen duena. Bertan Harkaitz Canok urruntasuna —New Yorkekoa, jakina— zelan bizi izan duen erakusten digu. Hala artista edo idazle ezagun ugarik (Arthur Rimbaud, Paul Klee, Raymond Carver, Basquiat, Boris Vian, Vladimir Maiakovski…) nola hiriko jende arruntak unibertso bat osatzen dute. Lehenak ez dira, bistan da, gertuko erreferentziak. Irakurle bati baino gehiagori urrunegiak irudi dakizkioke. Eta horrelako unibertso bat osatzeak arriskua ekar dezake. Hala eta guztiz ere, liburuaren poema gehienetan ez da ezinbestekoa pertsonaia ezagutzea hura gozatu eta idazlearen unibertso horretara sartu ahal izateko. Azken finean, pertsonaia ezagun bakoitzaren atzean poeta bera daukagu.
Harkaitz Canoren ustez, poema liburu on batek arrain kutxa bat bezalakoa izan behar luke. Hura beste toki batean irakurrita, beharbada, oharkabean joango litzaiguke, baina poema liburu batean, berriz, biluzte bat dakar, arrain kutxa baten aurrean gauden erabakitzera gonbidatzen gaituena. Eta esan beharra dago kutxa berria arrainez lepo dagoela, aurreko kutxakoak baino azal garbiagokoak, narratiboagoak.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña