« Ugalderi omenaldia | Bakartasuna dela-eta »
Abere madarikatuak / Antxon Gomez / Susa, 1997
Bestiarioa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-11-08
Antxon Gomezek piztiez idazten duenean badaki zertaz idazten duen. Gasteiztar hori lanbidez basozain baita, Pagoeta deritzan txoko polit zoragarri horretan. Ezagutzen ez duenari hemendixek aholkua, doala ahal dela paraje hori ikusi eta gozatzera. Ez zaio damutuko. Basozainak liburu bat ekarri digu eskutik eta ez nuke asmatuko zein jenerotakoa den. Narrazioan piztiei buruzko historia tartekatu, gaurregungo datuak ekarri, iruzkinekin nahastu eta horrela ipuina osatu. Hori egin du Antxon Gomezek eta liburua irakurri ondoren, estilo gora-beherak dauden arren, darabilen idazkera gogorregia gertatzen baita batzuetan, irakurgarriaz gain, interesgarria dela esan behar gutxienez. Sei animalia hartu ditu kontakizunerako pertsonaia moduan: otsoa, igaraba, gepardoa, hartza, azkonarra eta itsas-zakurra. Gehiago ere agertzen dira liburuan, batzuk errespeto handiz agertu ere, bere kabuz irabazia baitute horretarako lehia. Saizuriaz ari naiz. Zeruan birundan dabilena, dena zaintzen.
Aipatzen dituen animalia guztiak Euskal Herrian ikusiak izan dira bere garaian. Desagertuta daudela esan nahi dut gehienak, edo desagertu zorian Euskal Herrian ezezik, baita Pirinioetako mendietan eta Kantauriko kostaldean. Eta hartutako bidetik segituz, laster Europa osoan ere bai. Antxon Gomezen tesia, nolabait esateko, honako hau da: aipatzen dituen animaliak, goraipatuak eta mirestuak izan ziren aspaldi, zerikusi zuzena izan zuten euskaldunon bizimoduarekin, haien ohiturei eta festei lotuta zeuden, sinbolo eta ikur eta totem gisa. Baina poliki-poliki, zergatik izan zen ondo ez dakigula, madarikatuak izatera pasa ziren. Prozesu horren kronika, erdi literario erdi historikoa egiten digu idazleak. Baina irakurleak ez pentsa datuak eta datu gehiago ekartzen dituenik liburura. Idazlearen asmoa literatura egitea da, bere ezagutzatik abiaturik.
Alde horretatik, oso ondo tajutuak eta politak iruditu zaizkit liburuko bi ipuin: igarabari eskainitakoa bateko; gepardoari eskainitakoa besteko. Igarabarenak egutegi itxura hartzen du, landa-kaierrarena alegia, biologo baten azterketaren kronika lasaia. Gepardoarenak, ordea, ekialdeko istorio lizun eta majikoa dakarkigu oroimenera, Euskal Herrian mairuak egon zirenekoa eta mairuekin batera, gepardoak eta beste piztia asko. Animaliazale denak ongi pasako du liburua irakurtzen.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez