kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Abere madarikatuak / Antxon Gomez / Susa, 1997

Bestiarioa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-11-08

Antxon Gomezek piztiez idazten duenean badaki zertaz idazten duen. Gasteiztar hori lanbidez basozain baita, Pagoeta deritzan txoko polit zoragarri horretan. Ezagutzen ez duenari hemendixek aholkua, doala ahal dela paraje hori ikusi eta gozatzera. Ez zaio damutuko. Basozainak liburu bat ekarri digu eskutik eta ez nuke asmatuko zein jenerotakoa den. Narrazioan piztiei buruzko historia tartekatu, gaurregungo datuak ekarri, iruzkinekin nahastu eta horrela ipuina osatu. Hori egin du Antxon Gomezek eta liburua irakurri ondoren, estilo gora-beherak dauden arren, darabilen idazkera gogorregia gertatzen baita batzuetan, irakurgarriaz gain, interesgarria dela esan behar gutxienez. Sei animalia hartu ditu kontakizunerako pertsonaia moduan: otsoa, igaraba, gepardoa, hartza, azkonarra eta itsas-zakurra. Gehiago ere agertzen dira liburuan, batzuk errespeto handiz agertu ere, bere kabuz irabazia baitute horretarako lehia. Saizuriaz ari naiz. Zeruan birundan dabilena, dena zaintzen.

Aipatzen dituen animalia guztiak Euskal Herrian ikusiak izan dira bere garaian. Desagertuta daudela esan nahi dut gehienak, edo desagertu zorian Euskal Herrian ezezik, baita Pirinioetako mendietan eta Kantauriko kostaldean. Eta hartutako bidetik segituz, laster Europa osoan ere bai. Antxon Gomezen tesia, nolabait esateko, honako hau da: aipatzen dituen animaliak, goraipatuak eta mirestuak izan ziren aspaldi, zerikusi zuzena izan zuten euskaldunon bizimoduarekin, haien ohiturei eta festei lotuta zeuden, sinbolo eta ikur eta totem gisa. Baina poliki-poliki, zergatik izan zen ondo ez dakigula, madarikatuak izatera pasa ziren. Prozesu horren kronika, erdi literario erdi historikoa egiten digu idazleak. Baina irakurleak ez pentsa datuak eta datu gehiago ekartzen dituenik liburura. Idazlearen asmoa literatura egitea da, bere ezagutzatik abiaturik.

Alde horretatik, oso ondo tajutuak eta politak iruditu zaizkit liburuko bi ipuin: igarabari eskainitakoa bateko; gepardoari eskainitakoa besteko. Igarabarenak egutegi itxura hartzen du, landa-kaierrarena alegia, biologo baten azterketaren kronika lasaia. Gepardoarenak, ordea, ekialdeko istorio lizun eta majikoa dakarkigu oroimenera, Euskal Herrian mairuak egon zirenekoa eta mairuekin batera, gepardoak eta beste piztia asko. Animaliazale denak ongi pasako du liburua irakurtzen.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak