« Ugalderi omenaldia | Bakartasuna dela-eta »
Abere madarikatuak / Antxon Gomez / Susa, 1997
Bestiarioa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-11-08
Antxon Gomezek piztiez idazten duenean badaki zertaz idazten duen. Gasteiztar hori lanbidez basozain baita, Pagoeta deritzan txoko polit zoragarri horretan. Ezagutzen ez duenari hemendixek aholkua, doala ahal dela paraje hori ikusi eta gozatzera. Ez zaio damutuko. Basozainak liburu bat ekarri digu eskutik eta ez nuke asmatuko zein jenerotakoa den. Narrazioan piztiei buruzko historia tartekatu, gaurregungo datuak ekarri, iruzkinekin nahastu eta horrela ipuina osatu. Hori egin du Antxon Gomezek eta liburua irakurri ondoren, estilo gora-beherak dauden arren, darabilen idazkera gogorregia gertatzen baita batzuetan, irakurgarriaz gain, interesgarria dela esan behar gutxienez. Sei animalia hartu ditu kontakizunerako pertsonaia moduan: otsoa, igaraba, gepardoa, hartza, azkonarra eta itsas-zakurra. Gehiago ere agertzen dira liburuan, batzuk errespeto handiz agertu ere, bere kabuz irabazia baitute horretarako lehia. Saizuriaz ari naiz. Zeruan birundan dabilena, dena zaintzen.
Aipatzen dituen animalia guztiak Euskal Herrian ikusiak izan dira bere garaian. Desagertuta daudela esan nahi dut gehienak, edo desagertu zorian Euskal Herrian ezezik, baita Pirinioetako mendietan eta Kantauriko kostaldean. Eta hartutako bidetik segituz, laster Europa osoan ere bai. Antxon Gomezen tesia, nolabait esateko, honako hau da: aipatzen dituen animaliak, goraipatuak eta mirestuak izan ziren aspaldi, zerikusi zuzena izan zuten euskaldunon bizimoduarekin, haien ohiturei eta festei lotuta zeuden, sinbolo eta ikur eta totem gisa. Baina poliki-poliki, zergatik izan zen ondo ez dakigula, madarikatuak izatera pasa ziren. Prozesu horren kronika, erdi literario erdi historikoa egiten digu idazleak. Baina irakurleak ez pentsa datuak eta datu gehiago ekartzen dituenik liburura. Idazlearen asmoa literatura egitea da, bere ezagutzatik abiaturik.
Alde horretatik, oso ondo tajutuak eta politak iruditu zaizkit liburuko bi ipuin: igarabari eskainitakoa bateko; gepardoari eskainitakoa besteko. Igarabarenak egutegi itxura hartzen du, landa-kaierrarena alegia, biologo baten azterketaren kronika lasaia. Gepardoarenak, ordea, ekialdeko istorio lizun eta majikoa dakarkigu oroimenera, Euskal Herrian mairuak egon zirenekoa eta mairuekin batera, gepardoak eta beste piztia asko. Animaliazale denak ongi pasako du liburua irakurtzen.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi