« Bertsotan | Unamuno euskaraz »
Sagardotegiak / Sebastian Salaberria / Auspoa, 1997
Garai bateko sagardotegiak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-09-27
Sagardotegia eta bertsolaria, elkarri oso ondo loturik doazenak dira, aspalditik gainera. Ez dut esango zein asmatu zuten lehenago, sagardotegia ala bertsolaria, neuk ere ez dakit eta, baina pentsatzekoa da sagardoa lehendabizi egin zuenak bertsolaritik ere bazuela zerbait, sena edo, akaso. Sagardotegia, izan ere, bertsolariaren zordun da; bertsolaria sagardotegiaren zordun den bezalaxe. Nik ez dut ezagutzen bertsoren bat edo gehiago sagardotegiei eskaini ez dion bertsolaririk. Horrela, batak besteari lagun egin diote: sagardotegiak espiritua suspertzeko eta mihia trabarik gabe dantzatzeko indarra eman dio bertsolariari; eta bertsolariak sona eta izena sagardotegiari.
Garai batean benetako bertsolari-eskolak omen ziren sagardotegiak. Udarregik esana da: “Gure kolejioak, sagardotegiak”, edo antzeko zerbait. Sebastian Salaberria, konturaturik sagardotegien garrantziaz, liburu bat eskaini die. Lehenago Neronek tirako nizkin liburua argitaratu zuen; geroxeago, Nere soroko emaitzak. Eta orain Sagardotegiak izeneko hau. Ezer kontatzeko duenak lehentxeago ala geroxeago kontatzen amaitzen duela, alegia, benetako beharra izanez gero.
Liburua pasadizo askoz jantzitakoa da. Batzuk, Salaberriari berari gertatutakoak dira; eta beste batzuk, berak ezagutu duen jendeari. Dena dela, bere oroimena da liburua antolatu eta tajutu duena. Aurreko liburuetan bezala, Sebastian Salaberriak bere inguru samarreko dakarkigu orrietara; bera da, esaten den bezala, kontalaria. Beraz, ez dezala irakurleak espero sagardotegien historia konplitua, ez baitu horrelakorik aurkituko. Bere historia egiten du egileak, bere neurrira, bere ahalaren araberakoa. Eta ez da gutxi.
Lagungarria da garai bateko giroa ezagutzeko, garai bateko sagardotegiak nola ziren jakiteko. Gaur egun, bizitzak daraman martxak batzuk baztererra bota ditu eta desagertu egin dira. Beste batzuk, aldatu ere egin dira, halabeharrez. Baina oraindik gozoa da garai bateko ibilera haien berri jakitea. Irakurleak, beraz, adinekoa bada, izango du Sebastian Salaberriak aipatzen dituen sagardotegien ezaguera, eta bera ere liburuko orriak irkaurri ahalean, oroitzepenetan murgilduko. Adinekoa ez bada, hor dauka erreferentzia estimagarria, gaurkoaren eta atzokoaren arteko mugarria zertan den adierazten duena.
Sagardotegi asko aipatzen dira liburuan, Donostia ingurukoak edo Hernani aldekoak, gehienak. Pasarte gogoangarri asko dakartza, inor ez aspertzeko moduan idatziak, gainera.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi