kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Euskal literaturaren historia txikia / Jon Kortazar / Erein, 1997

Euskal literaturari buruzko liburu txikia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-04-26

Hitzaurrean bertan esaten du Jon Kortazarrek “Hau, badakit, ez da liburu bat”. Magritte-ren koadro hura gogoarazten dit niri, “ceci n’est pas une pipe”. Liburuak, azken finean, zerbait konkretua dira. Mundu guztiak daki hori. Kortazarrek esan nahi duena besterik da, “Euskal Literaturaren historia txikia” deritzon hau liburu hezurdura dela, sintesia edo. Baina liburua da. Eta egia esan liburu interesgarria. Dena dela, esan beharra dago, Jon Kortazarrek badaki liburu mardul potzoloak idazten, orri askotakoak alegia.

Bi atal ditu Euskal literaturari buruzko liburu txiki honek: Ahozko Literatura (XVI-XIX), bata; eta XVI-XIX mendeetako euskal literatura, bestea. Biak ezberdinak dira bai egituraz nola helburuz. Ahozko literatura aztergai duenean, saiatzen da ahozkotasuna definitzen, beraren mugak zehazten eta gaiaz idatzi dutenen iritziak ekartzen. Aportazio berriak erakusten dizkigu, berez sarri ukitu den gaiari buruz. Izan ere, ahozko literatura eta ahozkatasuna, bizirik dauden neurrian, nahiz eta eztabaida ugariak egon gaurko zenbait genero ahozko literaturaren barruan sartu behar ote diren ala ez, etengabe ikertzen den zerbait da. Ahozkotasunaren definizioa eman ondoren, ahozkotasunak gure artean utzi dituen erregaliak aztertzen ditu Jon Kortazarrek: euskal baladak, kantu lirikoak, errfrauak, igarkizunak, euskal tradizioko generoak hauek, baita pastoralak, maskaradak, ihauterietako fartsak, xaribariak, euskal tradiziokoak ez diren generotzat hartuz, eta bertsolaritza. Tradizioaren kontu eta gora-behera hori egin zait deigarrien. Denok ez baitugu tradizioari buruzko iritzi berbera. Zer esanik ez, ahozkotasunari buruz ere eztabaidan hasiz gero, ez ginateke erraz jarriko ados.

Bigarren atalean euskal literatura idatzia aztertzen du Jon Kortazarrek, XVI-XIX mendeetakoa, lehen esan bezala. Unibertsitateko ikasleentzat zuzendua dela iruditu zait, aurrenekoa baino akademikoagoa baita. behar bada gaiak ere horixe eskatzen zuen, ez dakit. Etxepare, Leizarraga, Axular, Joannes Etxeberri, Arnaut Oihenart, Larramendi eta Erromantizismoa aztertzen dira atal honetan. Zehatza dela esango nuke, eskematikoaz gainera. Bibliografia ugari eta ohar asko. Nahi duenak badaki nora jo.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak