kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Euskal literaturaren historia txikia / Jon Kortazar / Erein, 1997

Euskal literaturari buruzko liburu txikia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-04-26

Hitzaurrean bertan esaten du Jon Kortazarrek “Hau, badakit, ez da liburu bat”. Magritte-ren koadro hura gogoarazten dit niri, “ceci n’est pas une pipe”. Liburuak, azken finean, zerbait konkretua dira. Mundu guztiak daki hori. Kortazarrek esan nahi duena besterik da, “Euskal Literaturaren historia txikia” deritzon hau liburu hezurdura dela, sintesia edo. Baina liburua da. Eta egia esan liburu interesgarria. Dena dela, esan beharra dago, Jon Kortazarrek badaki liburu mardul potzoloak idazten, orri askotakoak alegia.

Bi atal ditu Euskal literaturari buruzko liburu txiki honek: Ahozko Literatura (XVI-XIX), bata; eta XVI-XIX mendeetako euskal literatura, bestea. Biak ezberdinak dira bai egituraz nola helburuz. Ahozko literatura aztergai duenean, saiatzen da ahozkotasuna definitzen, beraren mugak zehazten eta gaiaz idatzi dutenen iritziak ekartzen. Aportazio berriak erakusten dizkigu, berez sarri ukitu den gaiari buruz. Izan ere, ahozko literatura eta ahozkatasuna, bizirik dauden neurrian, nahiz eta eztabaida ugariak egon gaurko zenbait genero ahozko literaturaren barruan sartu behar ote diren ala ez, etengabe ikertzen den zerbait da. Ahozkotasunaren definizioa eman ondoren, ahozkotasunak gure artean utzi dituen erregaliak aztertzen ditu Jon Kortazarrek: euskal baladak, kantu lirikoak, errfrauak, igarkizunak, euskal tradizioko generoak hauek, baita pastoralak, maskaradak, ihauterietako fartsak, xaribariak, euskal tradiziokoak ez diren generotzat hartuz, eta bertsolaritza. Tradizioaren kontu eta gora-behera hori egin zait deigarrien. Denok ez baitugu tradizioari buruzko iritzi berbera. Zer esanik ez, ahozkotasunari buruz ere eztabaidan hasiz gero, ez ginateke erraz jarriko ados.

Bigarren atalean euskal literatura idatzia aztertzen du Jon Kortazarrek, XVI-XIX mendeetakoa, lehen esan bezala. Unibertsitateko ikasleentzat zuzendua dela iruditu zait, aurrenekoa baino akademikoagoa baita. behar bada gaiak ere horixe eskatzen zuen, ez dakit. Etxepare, Leizarraga, Axular, Joannes Etxeberri, Arnaut Oihenart, Larramendi eta Erromantizismoa aztertzen dira atal honetan. Zehatza dela esango nuke, eskematikoaz gainera. Bibliografia ugari eta ohar asko. Nahi duenak badaki nora jo.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak