« Ilunetik ilunera | Ezabatuak »
Bekatuaren itzala / Xabier Mendiguren / Elkar, 1995
Apaiz demonioa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1995-12-30
Ezaugarri bat baino gehiago ditu liburu honek atsegina egiten dutenak. Kontatzen duen istorioa bainoago, istorioa kontatzeko modua aipatuko nuke, estiloa hain zuzen. Apaiz batek adiskide bati, apaiza hau ere, idatzitako gutunen bidez jakingo du irakurleak zer pentsatzen duen, zein diren apaizaren beraren barne-barneko kezkak eta espak, antsiak eta arazoak. Alde horretatik begiratuta, gutun idazketak, bakarrizketaren edo egunerokoaren funtzioa bera betetzen du; alegia, protagonistaren ahotsa islatzearena, protagonistaren ispilu bilakatzearena. Gutunak literatura eredu dira, ezinbestean, eta indar handia ematen diote kontaerari. Ifrentzuan, ordea, apaizaren ahotsa izanik nobelako ahots bakarra, mugatu egiten du nobelaren nondik-norakoa. Ahots batek nekez adieraz dezake nobelak interpretatu nahi duen errealitatearen konplexotasun osoa.
Istorioa ez da, nire irudiz, batere orijinala; edo hobe esanda, istoriaren orijinaltasun ezak behartu du idazlea bere estiloa zehaztera eta fintzera, kontrapisu moduan edo. Nobela honetan kontatzen dena apaiza baten gain-behera da. Bere etxean bi emakumerekin bizi dela, bi porrot bortitz jasan beharko ditu, bi tentaldirekin batera biak: emakumeengandik etorriko zaio lehen tentaldia eta lehen porrota; bere lana bete ezinak ekarriko dio bigarren porrota, eta bigarren tentaldia, mundu honetatik ihes egiteko irritsa. Apaiza gaixotu egingo da, baina sendatzea zaila den gaitz psikiko batez: deabru bihurtuko da, Goethek “Werther”enean esaten zuen modukoa: “geu gara geuretzat deabru, geuk erauzi dugu geure burua paradisutik”.
Bukaera, honenbestez, nobelaren arauek eta nobela honen garapenak eskatzen dutena. Egileak garbi adierazten ez badu ere, apaizak bere buruaz beste egingo ote duen sujeritzen digu. Horrelako amaiera, dena dela, esperokoa da; are gehiago, irakurleak ez du sorpresarik hartuko.
Bestalde, liburu honetan Joxe Azurmendiren hitzaurrea eta hitz atzeak datoz. Luzea da hitzaurrea, gaia agortu nahiko balu bezala. Apaizen eta apaizkumeen arazoek, behar bada, orrialde gehiago beharko lituzkete, beren horretan adieraziak izateko. Lortzen du gaia zentratzea eta gaiaren adarretan ez galtzea. Atzeko hitzei buruz, ez ote duen bere burua zuritu nahi, inork idatzitako liburua aitzakia harturik.
Baden Verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres