kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Haizegua (El viento sur) / Martin Indaburu / Pamiela, 1994

Pasako usoak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-12-31

Liburu honen historia kuriosoa da. Egileak, Martin Indaburu zenak, koaderno bat idatzi omen zuen aldako usoei buruz, udazkenaldian zerutik barrena hegan pasatzen direnei buruz, alegia, zekien guztia jarriz bertan. Koaderno hori semeak aurkitu omen zuen, eta Pio Caro Barojaren laguna izaki, gizon jakitun eta ehiztari horri utzi zion. Koaderno horretan poema batzuk zeuden idatzita (hala dio Pio Caro Barojak berak hitzaurrean), eta berak ulertu ez zituenez (zuzenketa asko eta letra alanbikatua zuelako), Juan Garmendia Larrañaga tolosarrak itzuli behar izan zizkion. Itzulpena ona da eta testua interesgarria. Aditzera noa zergatik diodan hori.

Euskaraz usoei buruz idatzi den politenetakoa iruditu zait. Martín Indaburuk Zugarramurdin zuen baserria, Etxalarretik eta Saratik gertu. Beraz, bazekien zertaz idatzen zuen. Liburuak berezko grafia gordetzen du, baina ez dut uste euskal aritu mordo horietako inori eragozpenik edo zailtasunik jarriko dionik. Esan nahi dut, ulergarria dela. Esaldi honekin hasten da liburua: “Arimen eta usoen/ egaldacatzea da/ haizien arabera” Horrelako hasiera batek liburua irkaurtzeko gonbidapena egiten du, guk geuk gogo onez hartu izan duguna, noizean behin eta bakanka aurkitzen baitira halako hitz gozoak. Ez dut esango punta-puntako poesia denik, baina poemek oso ondo deskribatzen dakite mundu zehatz bat: ehiztariarena. Zehatzak dira usoen eta familia horretako hegaztien deskribapenak. Eta zoragarriak, paisaien deskribapenak, irudi natural eta sinpleen bidez eginak, gainera. Ez dezagun ahantz usoa dela euskal kantutegiko hegaztirik sarrienetakoa, askatasuna batzutan, emakume maitemindua, bestetan, sinbolizatuz.

Betalde, badakit liburu hau interesgarria dela, gure herrian lekutu den antropologo arrazarentzat. Bizimodu bat deskribatzen baitu: bizitza, paisaia, ulertzeko era bat. Gugandik urruti samar geratzen dena, hirikoak baikara, naturaren doinuak galdu ditugunak. Baina gure herri honen bazter batean entzungarriak dira oraindik, gaztainak erori eta mendiak gorri kolorea hartzen duenean, sutan balego bezala.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak