« Ongi gauzatutako asmo egokia | Ipuinlaria »
Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994
Norberaren hondartza sakonetik Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-12-03
Juan Luis Zabala errealitateaz eta bere arazoez oso kezkatuta bizi den idazlea dugu. Idazle konprometitua dela esango genuke, baldin eta konpromezu hitzak ezertarako balioko balu gaur egun. Oso gazte zelarik, idazten hasi zen, Europan egiten zen literatura klase batek liluraturik, oso gogoan dituen idazle batzuek eraginik. Baina, denbora aurrera joan ahala, Juan Luis Zabalak aurkitu du bere ahotsa; hobe esanda, konturatu da zein den berea; eta horren frogagarri da Sakoneta, ipuin edo errelatoak biltzen dituen liburua.
Deigarriena aipatu liburuan, lehen pertsonaren erabilera zuzena, lehen pertsonatik kontatuak baitira istorio ia denak. Horrela lortzen du giro berezia, ez beste inon, ez beste inorengan aurkitu izan ez dudana: barnerakoia oso, gogoetarako isuria, norberak bere mundua eraikitzen duela esan nahian edo. Giro hori lausoa da, gehienetan; malenkoniaz hanpatua; tristea era noiz behinka; oso gutxitan alai; ironikoa inoiz ez. Juan Luis Zabalak deskribatzen dizkigun pertsonaiak, bakartiak dira, umezurtzak, errealitatean ia mirarizko ahaleginez bizi direnak; idazleak, gehienak. Ez da kasualitatea, gela batean itxirik idazten duenak horrelakorik kanporatzea. Eta idazle baten pertsonaiak idazle izateak adieraz lezake idazle horren burutik pasatzen dena zer den. Idaztea baita idazle batentzat, mundua, berria agian, sortzeko lehia bizia.
Kontatzeko modua, nahi eta nahi ez, barne barrunbe horretako giro ilunarekin bat dator: kontaera pausatua, geldoa batzutan, lasaia, pentsamentuak bata bestearen ondoren harilkatuz. Gaiak ere obsesiboak, baina ez arrotzak: bakardadea, norberak besteekin harremanetan jartzeko dituen zailtasunak… Ez dio errealitateari uko egiten, hemengoak eta gaurkoak dira liburuko pertsonaiak; baina beren baitan gorde dira, eta beren baitako talaiatik, edo hondartza sakonetik, begiratzen diote inguruko itsasoari.
“Planeta Abailduak”, “Gabon Gaua” dira, gehien gustatu zaizkidan ipuinak. Eta besteek, ondo eraikita daudela aitorturik, bertan hor-hemen dauden poesia printzak, eguzkiarenak bezalakoxeak, ezaguturik, hotz utzi naute, indiferente samar. Juan Luis Zabalak hartutako bidea ez da ohikoa. Baina bere berea du, ez beste inorena.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria