kritiken hemeroteka

8.475 kritika

« | »

Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994

Norberaren hondartza sakonetik Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-12-03

Juan Luis Zabala errealitateaz eta bere arazoez oso kezkatuta bizi den idazlea dugu. Idazle konprometitua dela esango genuke, baldin eta konpromezu hitzak ezertarako balioko balu gaur egun. Oso gazte zelarik, idazten hasi zen, Europan egiten zen literatura klase batek liluraturik, oso gogoan dituen idazle batzuek eraginik. Baina, denbora aurrera joan ahala, Juan Luis Zabalak aurkitu du bere ahotsa; hobe esanda, konturatu da zein den berea; eta horren frogagarri da Sakoneta, ipuin edo errelatoak biltzen dituen liburua.

Deigarriena aipatu liburuan, lehen pertsonaren erabilera zuzena, lehen pertsonatik kontatuak baitira istorio ia denak. Horrela lortzen du giro berezia, ez beste inon, ez beste inorengan aurkitu izan ez dudana: barnerakoia oso, gogoetarako isuria, norberak bere mundua eraikitzen duela esan nahian edo. Giro hori lausoa da, gehienetan; malenkoniaz hanpatua; tristea era noiz behinka; oso gutxitan alai; ironikoa inoiz ez. Juan Luis Zabalak deskribatzen dizkigun pertsonaiak, bakartiak dira, umezurtzak, errealitatean ia mirarizko ahaleginez bizi direnak; idazleak, gehienak. Ez da kasualitatea, gela batean itxirik idazten duenak horrelakorik kanporatzea. Eta idazle baten pertsonaiak idazle izateak adieraz lezake idazle horren burutik pasatzen dena zer den. Idaztea baita idazle batentzat, mundua, berria agian, sortzeko lehia bizia.

Kontatzeko modua, nahi eta nahi ez, barne barrunbe horretako giro ilunarekin bat dator: kontaera pausatua, geldoa batzutan, lasaia, pentsamentuak bata bestearen ondoren harilkatuz. Gaiak ere obsesiboak, baina ez arrotzak: bakardadea, norberak besteekin harremanetan jartzeko dituen zailtasunak… Ez dio errealitateari uko egiten, hemengoak eta gaurkoak dira liburuko pertsonaiak; baina beren baitan gorde dira, eta beren baitako talaiatik, edo hondartza sakonetik, begiratzen diote inguruko itsasoari.

“Planeta Abailduak”, “Gabon Gaua” dira, gehien gustatu zaizkidan ipuinak. Eta besteek, ondo eraikita daudela aitorturik, bertan hor-hemen dauden poesia printzak, eguzkiarenak bezalakoxeak, ezaguturik, hotz utzi naute, indiferente samar. Juan Luis Zabalak hartutako bidea ez da ohikoa. Baina bere berea du, ez beste inorena.

Azken kritikak

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi

Asier Urkiza

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Nagore Fernandez

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Aiora Sampedro

Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Asier Urkiza

Girgileria
Juana Dolores

Nagore Fernandez

Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin

Aritz Galarraga

Teatro-lanak
Rosvita

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

Hedabideak