kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994

Norberaren hondartza sakonetik Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-12-03

Juan Luis Zabala errealitateaz eta bere arazoez oso kezkatuta bizi den idazlea dugu. Idazle konprometitua dela esango genuke, baldin eta konpromezu hitzak ezertarako balioko balu gaur egun. Oso gazte zelarik, idazten hasi zen, Europan egiten zen literatura klase batek liluraturik, oso gogoan dituen idazle batzuek eraginik. Baina, denbora aurrera joan ahala, Juan Luis Zabalak aurkitu du bere ahotsa; hobe esanda, konturatu da zein den berea; eta horren frogagarri da Sakoneta, ipuin edo errelatoak biltzen dituen liburua.

Deigarriena aipatu liburuan, lehen pertsonaren erabilera zuzena, lehen pertsonatik kontatuak baitira istorio ia denak. Horrela lortzen du giro berezia, ez beste inon, ez beste inorengan aurkitu izan ez dudana: barnerakoia oso, gogoetarako isuria, norberak bere mundua eraikitzen duela esan nahian edo. Giro hori lausoa da, gehienetan; malenkoniaz hanpatua; tristea era noiz behinka; oso gutxitan alai; ironikoa inoiz ez. Juan Luis Zabalak deskribatzen dizkigun pertsonaiak, bakartiak dira, umezurtzak, errealitatean ia mirarizko ahaleginez bizi direnak; idazleak, gehienak. Ez da kasualitatea, gela batean itxirik idazten duenak horrelakorik kanporatzea. Eta idazle baten pertsonaiak idazle izateak adieraz lezake idazle horren burutik pasatzen dena zer den. Idaztea baita idazle batentzat, mundua, berria agian, sortzeko lehia bizia.

Kontatzeko modua, nahi eta nahi ez, barne barrunbe horretako giro ilunarekin bat dator: kontaera pausatua, geldoa batzutan, lasaia, pentsamentuak bata bestearen ondoren harilkatuz. Gaiak ere obsesiboak, baina ez arrotzak: bakardadea, norberak besteekin harremanetan jartzeko dituen zailtasunak… Ez dio errealitateari uko egiten, hemengoak eta gaurkoak dira liburuko pertsonaiak; baina beren baitan gorde dira, eta beren baitako talaiatik, edo hondartza sakonetik, begiratzen diote inguruko itsasoari.

“Planeta Abailduak”, “Gabon Gaua” dira, gehien gustatu zaizkidan ipuinak. Eta besteek, ondo eraikita daudela aitorturik, bertan hor-hemen dauden poesia printzak, eguzkiarenak bezalakoxeak, ezaguturik, hotz utzi naute, indiferente samar. Juan Luis Zabalak hartutako bidea ez da ohikoa. Baina bere berea du, ez beste inorena.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak