kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Isileko kantak / Patziku Perurena / Pamiela, 1993

Belarria eta begia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-10-02

“Poesiak isiltasuna aldarrikatzen dik, baina poetok ezin isilduan ari zarete”, irakurri berria dut Juan kruz Igerabideren paperen artean. Ironia puntu horrekin esaten digu isiltasuna gehien aldarrikatzen duena dela gutxien isiltzen dena. Izan ere, nola gainditu poesiaren betiko kontraesan hori, hitza izanik nola lortu isiltasuna? Ez dut uste galdera horrek erantzunik duenik. Poesia hitza izan da betidanik, hitza baino gehiago ere bai sarri askotan: irudia, soinua, musika…Poesiazale askorentzat poesia egiteko itsu izan behar da, aspaldiko Homero haren gisa, hitzak entzun eta haiekin sinfonia bat paratzeko azken finean. Orixeren testu bat datorkit esaten ari naizen honen adibide eta frogagarri: “Ni belarriaren alde mintzatu nintzan, artzaikondo izaki. Nitun argibiderik oberenak ari eman ondoren, au esan nion azkenean :-Belarritik fedea”, fides ex auditu. Zentzu au dugu ernaiena lotan gaudenean; au degu esaneko Zure aginduetan. Ez ote da zentzurik oberena, otoitzerako ere?”. Ideia horrekin, dena dela, jende askotxo ez dago ados. Poesia egiteko, edozein arte mota egiteko bezala, begia behar da, pintatzaile begia. Baina bi jarrera hauek erabat kontrakoak diruditen arren, bat datoz funtsean.

Patziku Perurenak atzeneko liburu honetan biak baitarabiltza, eta zaila egiten zaigu irakurtzerakoan zein jarri zuen lehenagotik, begia ala belarria. Esaterako: “Mendiez haruntz zoko beltzean/ danbaka ari ostotsa,/ Ipar haizeak endregatzen du/ laino zurisken mototsa”. Nire irudipena izango da, baina ia segurtzat joko nuke Patzikuk belarri ernea bezain begi zolia duela, inguruko gauzei erreparatzeko eta haien koloreaz jabetzeko. Kolorea aipatu dudanez esan dezadan, aspaldian irakurri dudan poemarik politena liburu honetantxe dagoela ondo gordeta: “Aurreneko ametsa itsu jaio zela egin/ Eta geroztik koloreak asmatuz bizi da:/ Silabak zuriak dira; beltzak aditzak./ Urdinskak adjetiboak eta berdeak hitzak”.

Liburu hau gustagarriago egin zait, aurrekoa baino. Are gehiago, liburu honetako poesia nahiago dut Patziku Perurenaren artikulu askotako prosa baino. Musika dute poemek, baina ez dira guztiak hitz huts, hitzontzi. Kontzeptuez beterik datoz asko eta asko; pentsa erazten dute, poesiaren ahalmen sinbologikoz horniturik baitaude.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak