« Infernu zehatza | Ondarroako kontuak »

Euliak ez dira argazkietan azaltzen / Joxemari Iturralde / Erein, 2000

Izkutuko indarrak Javier Rojo / El Correo, 2000-07-12

Euliak ez dira argazkietan azaltzen Joxemari Iturralderen literatur ibilbide luzearen azken emaitza da. Eleberri honetan Julio Rekexo ikertzaile pribatuaren zenbait gorabehera kontatzen dira… itxuraz behintzat. Izan ere, eleberriak hari asko biltzen ditu bere baitan eta hari horiekin pertsonaiak harrapatuta aurkitzen direneko sarea osatu du idazleak. Hariak elkarren ondoan daudelarik, irakurleak susmatzen du beraien artean erlazioren bat egon behar dela, eta horren bila dabil liburuan zehar, koherentzia osoko koadroa aurkituko badu. Marko honetan pertsonaiak inola ere ezin uler dezaketen trama bateko txontxongiloak dira. Haien gainetik badaude, ordea, bestelako indarrak, pertsonaien bizitzekin jolasean aritzen direnak. Nobela ironikoa da, eta zenbaitetan nobela beltzaren parodiatzat ere har daiteke, ikertzaile pribatuaren ohiko ezaugarri guztiak biltzen dituen protagonista horri esker. Eta nago irakurleak ezin uler badezake nobelan agertzen diren hari horien guztien zergatia ez dela irakurle zabarraren akatsa, idazleak nahita bilatu duen efektua baizik. Honi amaiera irekiak uzten duen ezinegona gehitzen badiogu, istorio honetan mundu post-kafkiano baten irudi interesgarriaren aurrean gaudela ohartuko gara.