kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Espainiaren arimaz / Joxe Azurmendi / Elkar, 2006

Trilogia ahozpez Igor Estankona / Deia, 2007-04-20

Teilatutik hasitako trilogia baten azken liburukia ei da “Espainiaren arimaz”. Lehen atala idatzia du honez gero Zegamako idazleak, Humboldt hizkuntzalariaren ingurukoa. Trilogiaren bigarren zatia “Volksgeist, Herri Gogoa” izango da. Kontzeptu honen gainekoak dira irakurleak “Espainiaren arimaz” honetan aurkituko dituen hainbat gogoeta ere.

Volksgeist edo “herriaren izpiritua”. Alemaniar jatorriko ideia emankor hori ulertzeko, norbere errealitatera ekartzeko eta are, desitxuratzeko, Espainiar intelektualek erabili dituzten argumentu nagusiak desarmatu ditu Joxe Azurmendik obra honetan. Apunte batzuk dira “obra” bat baino gehiago: Unamuno eta Ortega, esate baterako, sakon kritikatzen dira. Hor ageri dira, halaber, Giner de los Ríos, Fernán Caballero eta abar. Beste pentsalari batzuk aipatu baino ez dira egiten. Baina badauka liburu honek nire antzera jantziegi ez daudenentzat abantaila bat: handik hortik hemendik tesira itzultzen da behin eta berriro; espainiar pentsalariek ez daukate eskubiderik inori arrazista, esentzialista edo etnizista deitzeko. Denon antzeko gripeak pasatu ditu euren filosofia sozialak ere, nahiz eta testuinguru historikoak ez diren berdinak izan Espainian, Frantzian, Alemanian, Italian edo gurean.

Termino labainkorrak dira, izan ere, arrazismoa edo etnizismoa lakoak. Hispanitatearen baitan bezala, Europako beste ideia nazionalista asko garai nahasian jaio ziren. Espainiaren kasuan Independentziako Gerra deritzonaren ondoko sasoian. Azurmendirentzat hori kontuan izatea sano garrantzitsua da. Frantziar Ilustrazioak ekarritako haizea frantziar tropen kontrako gerran erdi-barneratu zen Europako leku askotan. Eta gero Volkgeist edo nazionalismo erromantikoaren ideien loraldia iritsi zen, hizkuntzari, herriaren jakintzari eta mitoari lotuagoa. Kontraesan horiek bor-bor zeudenean mamitu ziren beraz espainiar antolakuntza kultural, juridiko eta politikoaren korronte nagusi biak, liberala eta tradizio-zalea.

XIX eta XX. mendeetako Espainiako intelektualak sobera esentzialistak dira Azurmendiren ustez. Eta askotan arrazistak. Ea zer irizten diozun zuk, euskaldun legez hainbeste alditan hori berori entzuna zaren horrek.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak