kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Bestiarioa. Hilerrikoiak / Karlos Linazasoro / Elkar, 2006

Umore beltza Jon Kortazar / El País, 2006-11-27

Karlos Linazasorok (Tolosa 1962) toki handia irabazi du gure letren esparruan. Poesian maitasun gaia erabiltzen badu, narratiban ironia, sarkasmoa, eta umore beltza du gai nagusi.

Ironia oraingoan liburuan izenburutik bertatik hasten da. Bestiarioa. Hilerrikoiak. Bi nobela labur eman du argitara eta bere umorearen berri ematen du maisutasunez. Izenburua irakurrita irakurle hau ipuin labur biren bila hasi zen, konturatu arte nobela bakar bat dugula, baina argumentu birekin eta nobelaren barnean nobela bi idazten direlarik, egileak hasieratik adarra jo diola konturatuko da.

Hona hemen K.L. liburuzaina, urte beteko lan uzte baimendua duelarik nobela bat idazteko, eta aritu arren ezin. Izeba txiki bat hiltzen dela, edo urruneko osaba hiltzen dela, behin eta berriz utziko du geroko.

Testua metaliteratura joko bat da. Baina hori baino gehiago ere bada. Linazasorok badu bere buruaz barre egiteko gogoa, hori lehendik, zeren pertsonaiak eta egileak badute loturarik, bai izenaren agerpenean, bai aitaren izenean ere. Pertsonaia, berez, egilearen “pertso-anaia” dugu.

Txikira jolasteko karta K. eta bere emazte Karmenen arteko jokoa litzateke, behin eta berriz hasten den eta inoiz konplitzen den erotismoarekin. Paretan baiezkoa da: heriotza. Protagonistak nobela hasi nahi duen artean urliaren eta berendiaren hiletetara joan beharko du, eta bidean joera xelebreak besterik ez ditu izango.

Pareak baditugunez, enbido jo behar da eta Linazasororen narratiban sarri ageri diren neurosien tokiak lirateke eskuan ditugun kartak: zaharren egoitza eta ospitalea, non protagonistak joko barregarriak agertuko dituen.

Jokoaren jokoa nagusia da nobela honetan: literatura. Nobela bat nola idazten den azaltzen du testuak, zein era traketsean ari den idazlea azken baten nobela labur bi. Baina egileak eskuan dituen hogeita hamaikaren eraginak, literaturaren eraginak liburu osoa kutsatzen du eta azken batean idazlearen parodiak dena lehertzen du. Bai generoen parodia egiten duelako, bai irakurleena (Gandiagaren irakurle diren muslarien eszena ahaztezina da), bai bere buruarena. Irria nagusia bada, noizbehinka.

Ironia joko bihurtu du Linazasorok, barkatu K.L.-k!, eta aspaldi erabiltzen zuen sarkasmoa leundu egin du nobela irakurgarri bezain xaloa egiteko. Literatura literaturari buruz izaera puru-puruan!

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak