kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Bala hutsak / Castillo Suarez / Elkar, 2006

Azal-gordean Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-09-15

Izenburutik nahiago dut, aukeran, adjektiboa izena baino, nahiago hutsa bala baino, nahiago hustasuna balatasuna baino. Bala hitzak, izan ere, metafora gisa har badaiteke ere, gurean metaforikoa ez den indarra du. “Ohiko erabakiak ez dira erabaki / bala hutsen gisakoak dira / bihotz txikiak bakarrik geldiaraz ditzakeelako”. Balaren zauria bihotzean, erabaki ohikoen zauria bihotzean, hara hor metaforaren indarra. Zauriz zauri, geografia ezaguna; bihotzetik bihotzera, mundu bat. Baina gero eta metafora gutxiago erabiltzen da euskal literaturan, irudimena ere lautzen ari zaigun seinale.

Liburu honetatik gustagarriak egin zaizkit poemen hasierako hitzak: “Testuen bazterretan egoten naiz / gereziak jaten”, “Egunen batean, bortizki polita izanen naiz”, “Idatz ezazu nitaz / eta nik ahaztuko zaitut ondotik”, “Utzi ninduzun eguneko afaria / izoztuta daukat”, “Emadazu musutxo bat prentsaurrekoa ematen ari zarela”, “Poema batek mingarria dena / eder bihurtzen du”. Eta gehiago.

Poemaren lehen hitzak inspirazioak esaten omen ditu, eta poetaren lana omen inspirazioak emandakoari bukaera ona bilaztea. Baina nik uste poemaren lehen hitzak direla benetakoak, gainerakoetan poema galdu egiten da, narrazioaren labirintuan batzuetan, sentimenduen ibaian besteetan. Lehen hitzak erabakigarriak izaten dira, funtsekoak, poemaren muina baitira. Bestalde, egia da poema batek mingarria dena eder bihurtzen duela, mingarria dena sendatzen baitu, idatziagatik soilik, askotan. Poema batek itsusi dena ere eder bihurtzen du, edo horretan saiatzen da. Poema hauetan zauri handiak daude agerian, eta zauri sakonak gordean. Agerikoak bainoago sakonak direnak zaizkigu kezkagarriagoak. “Bala hutsek ez dute bazterreko kalterik sorrarazten; / ez dute minik egiten, / pitzadura laburrak baizik.” Ageriko zauriak dira bala hutsek eragindakoak. Pentsatzekoa da badirela bestelako balak (metafora erabiliz) eta badirela bestelako zauriak, eta bestelako minak, agerian ez daudenak, gordean dirautenak, noiz azalduko, noiz poema batek eder bilakatuko.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak