« Egun bat Bobby Sandsen infernuan | Besteren begietan »
Bala hutsak / Castillo Suarez / Elkar, 2006
Azal-gordean Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-09-15
Izenburutik nahiago dut, aukeran, adjektiboa izena baino, nahiago hutsa bala baino, nahiago hustasuna balatasuna baino. Bala hitzak, izan ere, metafora gisa har badaiteke ere, gurean metaforikoa ez den indarra du. “Ohiko erabakiak ez dira erabaki / bala hutsen gisakoak dira / bihotz txikiak bakarrik geldiaraz ditzakeelako”. Balaren zauria bihotzean, erabaki ohikoen zauria bihotzean, hara hor metaforaren indarra. Zauriz zauri, geografia ezaguna; bihotzetik bihotzera, mundu bat. Baina gero eta metafora gutxiago erabiltzen da euskal literaturan, irudimena ere lautzen ari zaigun seinale.
Liburu honetatik gustagarriak egin zaizkit poemen hasierako hitzak: “Testuen bazterretan egoten naiz / gereziak jaten”, “Egunen batean, bortizki polita izanen naiz”, “Idatz ezazu nitaz / eta nik ahaztuko zaitut ondotik”, “Utzi ninduzun eguneko afaria / izoztuta daukat”, “Emadazu musutxo bat prentsaurrekoa ematen ari zarela”, “Poema batek mingarria dena / eder bihurtzen du”. Eta gehiago.
Poemaren lehen hitzak inspirazioak esaten omen ditu, eta poetaren lana omen inspirazioak emandakoari bukaera ona bilaztea. Baina nik uste poemaren lehen hitzak direla benetakoak, gainerakoetan poema galdu egiten da, narrazioaren labirintuan batzuetan, sentimenduen ibaian besteetan. Lehen hitzak erabakigarriak izaten dira, funtsekoak, poemaren muina baitira. Bestalde, egia da poema batek mingarria dena eder bihurtzen duela, mingarria dena sendatzen baitu, idatziagatik soilik, askotan. Poema batek itsusi dena ere eder bihurtzen du, edo horretan saiatzen da. Poema hauetan zauri handiak daude agerian, eta zauri sakonak gordean. Agerikoak bainoago sakonak direnak zaizkigu kezkagarriagoak. “Bala hutsek ez dute bazterreko kalterik sorrarazten; / ez dute minik egiten, / pitzadura laburrak baizik.” Ageriko zauriak dira bala hutsek eragindakoak. Pentsatzekoa da badirela bestelako balak (metafora erabiliz) eta badirela bestelako zauriak, eta bestelako minak, agerian ez daudenak, gordean dirautenak, noiz azalduko, noiz poema batek eder bilakatuko.
Baden Verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres