« Grouchoren bizitza | Ezin kabitu »
Hiri gorazarre / Juan Ramon Makuso / Elea, 2006
Kanpoa eta barnea Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-08-04
Poeta moduan, gero eta helduagoa da Juan Ramon Makuso. Hala ageri da behinik behin, edo halako irudipena sorrarazten du irakurlearengan, haren poesiaren jarraitzaile garenongan. Beste kontua da heldutasuna zer den adieraztea. Saia nadin azaltzen. Norberaren begia besteengana zuzentzen denean hitz egin daiteke heldutasunaz. Begia eta begiarekin batera joan ohi diren sentipen, emozio eta sentsazioak barnetik kanpora joaten direnean, alegia kanpoan barreiatzen direnean, hantxe bertan geratzeko asmoz, eta kanpoan aurkitzen dutenean toki egokia, orduan hitz egin daiteke heldutasunaz. Beste moduz esanda ere, kanpoan egon ondoren barnera sartzen direnean, aberatsago eta, era berean, jakintsuago, orduan ere hitz egin daiteke heldutasunaz. Izan ere, barnetik kanpora eta kanpotik barnera doan bidea bera izan ohi da, batetik bestera, sekula gelditzeke, sekula huts egiteke, sekula etsitzeke doana; eta gu berarekin. Norberaren nia zentro izatetik erreferentzia izatera pasatzen denean, norberaren nia pausaleku bainoago pasaleku denean, hitz egin daiteke heldutasunaz. Kontzientzia da heldutasunaren neurgailu, kontzientzia eta gogoa, noski. Eta Makusoren gogoa ilustratua da, hiritarra da, galdetzailea da, ez baita geratzen azaleko adierazpenetan, ezta kea bezala ihes egiten duten erantzunetan ere. Sakonera joan nahian, biderik zailena egiten du, norberaren sosegu eta lasaitasuna utzirik kanpora bultzatzen duena, kanpoko gauzak eta fenomenoak ulertu nahian. Ez baitago barne bizitzarik kanpo bizitza ulertzen ez bada, edo, ulerturik ere, onartzen ez bada, barnekoa onartzen den bezala, ulertzen ez denean ere.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez