susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Horra hor gu denok… | Rameauren iloba »

Arotzaren eskuak / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2006

Misterioa eta ezustekoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-03-31

Nobela beltza da Arotzaren eskuak. Egia esan, sail horretakorik ez da asko argitaratzen Euskal Herrian. Norbaitek, halako nobelen azpiak ezagutzen ez dituenak pentsa dezake erraza dela nobela beltz bat idaztea, edo polizia-eleberria bati ekin eta amaitzea. Amerikarrak oso jaioak dira arte modu honetan, eta lege batzuk ezarri zituzten, garaia zenean. Ez naiz guztiez oroitzen, baina badakit, azkenekoaren arabera, poliziak gaizkilea harrapatu behar zuela. Polizia-eleberrietan, gaizkileak ez du ihes egiten. Hori bestelako eleberrietan gerta daiteke, eta bizitzan, batez ere bizitzan. Baina bizitza ez da eleberria, eleberri txar baten plagio txarra baino ez, gehienetan.

Ladron Aranaren eleberri honek polizia-eleberriaren zenbait ezaugarri bereganatu ditu, misterioa narrazioan barna eta ezustekoa amaieran. Eta misterioa zenbait eta ageriagoa orduan eta jakin-mina handiagoa. Idazkera eta narraziobidea nahikoa sinpleak dira. Eta sinpletasun horrek, ondorioz, eleberriaren espazioa laburtzen du, zabaldu beharrean. Baina sinpletasunak, ohikoan, argitasuna dakar; argitasun gehiegitxoa batzuetan. Esan nahi dut generoko eleberriak, Mankellenak esaterako, irakurtzen ohituta dagoenari eleberri hau gutxitxo irudituko zaiola, kaskarregia behar bada, ez baitu hark duen barrokismorik gaian, eta pertsonaiek ez baitute suediarraren aberastasunik. Baina eleberri batek misterioa eta suspentsea behar dituela uste badu, honako eleberri honek pozik utziko du. Oso pozik, narrazioak amaieraraino eusten baitio tentsioari.

Gaia bihurri samarra da. Bigarren Gerrako naziek egindako sarraskiaren ondorioetara mugatzen da. Ane baserri baten jabe egin da, ezagutzen ez duen aitona hil egin zaiolako. Baserria Nafarroan da, eta hango lurrak txukuntzen ari dela, sagastiak sartzeko, hildako baten hezurdura aurkituko du. Hori da eleberriaren haria. Haritik tiraka, poliki-poliki hilketa-sail batekin topo egingo du, eta pertsonaia berriak azalduko dira eta lurralde berriak, eta aspaldiko historia bat, argia ikusteko irrikatan dagoena. Beraz, azkenik dena argituko da. Baina ez amerikarren legeen arabera.