kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Hamaika ipuin / Juan Martin Elexpuru / Elkarlanean, 2000

Hamaika justu Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-01-20

Hamaika esatea asko esatea da euskaraz, infinitua esatea ez bada ere, hurbileko zerbait gutxienez bai. Halakoxeak gara euskaldunok, eskuetako hamar hatzez neurtzerik ez duguna hamaikagarrenaz neurtu nahi: itsaso osoa kuskuilu batera biltzeko guraria bezala. Neurrigabeok, neurriari neurriak hartzen jaioak.

Oraingoan hala ere, hamaikak hamaika esan nahi du, hamar gehi bat, onze alegia, gure zaharrek, zerbait azpimarratu nahi zutenean, edo entzuleen aurrean dotoretxo geratzeko irrikitan zeudenean, esaten zuten moduan. Neurrigabeak haiek ere, beren ezinean.

Hamaika ipuin bai Juan Martin Elexpuruk bildu dituenak, gai ezberdinekoak baiki, batzuk iraganean galtzen direneak; baina hala ere haien sustraiak oraindik gure orainean sendo daudenak. Esaterako, “Gerra-urte” eta “Buelta datorrenean” izenekoak, gerra zibilean hasitako historiak.

Bigarrenaren amaierak gerrarekin amaitu beharra adierazten du. Eta ez dago gaizki ipuina, doinu txikikoa baita, lirikoa. Iraganaren zama ere presente da beste ipuin hauetan “Lapur txabolak”, egituraz kazetal artikulua dirudiena eta “Onenaren prezioan”. Torturatua eta torturagilea elkarrekin topo egiten dute gorputzak lasaitasuna eta arimak askatasuna hartzeko prestaturik dauden nekazal-etxe horietako batean.

Bukaerak piska bat harrituta utzi nau, ez baita historiaren garapenak eskatzen duena, ideologikoa da neurri batean. Badira ironia handiko ipuinak: “Despedida”, “Ubu Mororngurenen lanegun bat”, “Entzun behar dizkit ederrak”, nire iritzian liburuko onena, “Arthur”, “Nokia bat behar dut”.

Bi gehiago erantsi ipuinoi eta hamaika justu.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak