susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« Kearen truke | Purrut! »

Etorkizuna / Iban Zaldua / Alberdania, 2005

Bitxikeriak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-01-06

Uste dut bi liburu nahastu zaizkiola Iban Zalduari, ez dakit buruan ote ala ordenadorearen tripetan, Sabinorena bata, Sabino biziko balitzateke, edo Si Sabino viviría, zientzia fikziozko liburua, eta ipuin hauek osatzen dutena. Liburua izan baino lehenago ideiak izango ziren, zirriborroak, bakoitzak bere giroa eta bere denbora izango zituena, baina gero jakinekoa da buruak pentsatutakoa aldatu egiten dela idaztean, alegia buruak proposatzen duena jardunak erabakitzen duela. Bi liburu nahastu zaizkiola uste dut, “Etorkizuna” izena duen ipuina, liburuko azkena, irakurtzean. Liburuko ipuinik politena da. Geroan dago kokatuta, izenburuak ondo adierazten duen bezala.

Ipuinaren muina denbora da, eta ipuina, azken finean, denboraren erabilera da. Ipuin batek denboraren zurrunbiloan sartu eta onik atera beharko luke. Sar daiteke orainean eta, iraganerako bidea eginez, berriro itzuli orainera; edo sar daiteke orainean eta gerorako bidea eginez, iraganean finkatu. Denbora guztiak lotzean dago ipuinaren grazia, eta biziaren sekretua, ez baita erraza, iraganera joanda handik irtetea, edo geroa ezagututa orainera itzultzea, edo orainean besterik gabe irautea. Denborak ihes egiten dio Iban Zalduari ipuin batzuetan, “Kontuak ez du erremediorik”, “Gargantuarena”, “Mantxa” izenekoetan. Besteetan ez, kontaeraren hariak gobernatzen du denbora eta ez denborak kontaerako gorabeherak. Aurreko liburuen aldean honako hau nahasiagoa dela esango nuke. Elkarrizketak ongi eramanak daude, hizkuntza bizia da haietan, Zalduak ikasi duen seinale. Testua jasoagoa ere bada. Bere estiloaren bila dabil, urreketaria urre bila dabilen bezala, idazlea bere estiloa baita eta estiloa idazlearen urrea, zerbait izatekotan. Baina indarra galdu duelakoan nago, iraganetik gerora egin duen bidaian. Liburuko ipuin asko bitxikeriak dira, eta bitxikeriari garrantzia eman nahian, galdu egin zaio historia, kontu bitxiak begien aurrean erakutsi duen historia.