kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Egunerokoa ez dena / Imanol Azkue / Erein, 2005

Nekezko egunerokoak Josu Lartategi / Deia, 2005-10-04

Ipuinei zenbait gauza eskatzen zaie. Hasieran arreta hartzea, gu harrapatzea; gero, nolabait, horri eustea; eta amaieran, ustekabeko elementua. Ustekabekotzat gauza ugari ulertzen dugu, izan daiteke zerbait harrigarria edo beldurgarria edo suspentse jakin bat airean edo nahi dena, baina amaieran ezinegoean utzi behar da irakurlea. Litekeena da eskakizun horrek ortodoxia punttua izatea; izan ere, zergatik egon behar da araurik? Egia. Eskakizun hori, halere, ohikoa da.

Ipuin sortari zenbait gauza eskatzen zaie. Bat baino gehiago egotea, gutxienik. Ez da beharrezkoa bildumatzat ulertzen duguna izatea, hots, zerbait mardula, baina ipuin liburua diogunean, klasikoak edo salbuespenak kendurik, gutxieneko aniztasun edo kopurua eskatu ohi da. Berriz ortodoxia? Akaso bai, baina horixe da ohikoa.

Imanol Azkueren ipuin sorta labur honekin irakurlea, esan nahi baita ni, kasu honetan, gose eta egarri geratzen da. Gehiago eskatzen dugu, luzeagoa izatea kasu. Apetitua piztea lortzen denerako the end arin eta presazkoa dator. Ez dakit nori dagokion coitus interruptus horren erantzule izatea, egileari ala editoreari (ala biei).

Sei ipuin labur ageri dira Azkueren lan honetan.

Lehena, Silvie eta Alfonsori buruzkoa, erromantizismo dosi handikoa dugu, kontakizunaren denbora aldaketa nabarmenekin. Bigarrenak, Belen eta Rafari buruzkoak, aurrekoarekin kontrastatuz, sinpletxoa dirudi; badu, halere, amaiera ustekabekoa (guztiek duten bezala; beraz, egilea saiatu egiten da nik gorago aipatu arau ortodoxoa betetzen). Hirugarrena, Laura eta Iñaki ageri direnekoa, lortuena iruditzen zait, bereziki apurka-apurka aldatzen doan mutilaren aldartea erretratatzean, krudeltasun puntu berezia igeri egiteraino. Laugarrenean, Joanitorenean, amaierako kontentzioa gustatu zait. Bosgarrenean, Kristina eta Jabierrenean, kontalaria oso lortua dugu, ikuspegia aldatuz baino orojakile mantenduz, eta amaiera, berriz ere, bikaina. Seigarrena, azkena, marinelei buruzkoa, guztietatik desberdinena da, zalantzarik gabe, eta ez dio mesederik egiten aurreko ipuinei, nik uste. Azkenak hizkuntza aberats eta poetikoa darabil, beste ipuinen aldean; baina, bitxia bada ere, guztietan flojoena iruditu zait, desberdinegia delako, isolatuegia.

Ipuinotan badira elementu errepikatuak. Osotasuna ematen diote bildumari: elementu garrantzitsuena bikote harreman gaiztotuen gaia da, berorren eragina eta tirabirak; gizon eta emakumeen begiradak ere azpimarratzen saiatzen da; iraganeko elementua ere puntu garrantzitsua dugu ipuin batzuetan, iraganeko zerbait, orainari eragingo dion zerbait misteriotsua.

Egunerokoak ez diren edo badiren ipuinek egarriz uzten gaituzte akabuan. Gehiago nahi genuen.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak