« Zergatik ez nauk maite? | Izena jarri »
Han goitik itsasoa ikusten da / Julen Gabiria / Elkar, 2004
Bidanitik Ponte a Emara bizikletan Edurne Lazkano Ibarbia / Luma berrien eleak, 2005-05
Julen Gabiriaren Han goitik itsasoa ikusten da nobelak Ponte a Ema herria aurkezten digu. Italian dago Ponte a Ema, Toskana eskualdean, eta bertan bizi dira Gino Bartali ziklista handia, Livia esne-partitzaile pinpirina, Signora Maria dotorea, Fray Ciccilo fraide iraultzailea, eta beste hainbat eta hainbat pertsonaia bitxi, goxo, arrunt itxurakoak.
Ez da eleberriaren eszenatoki bakarra, Euskal Herria eta Alpeak ere agertzen zaizkigu. Hiru tokiok Espainiako gerran erbesteratutako pertsonaia batek harilkatzen ditu, Roman Alberdi gazteak. Gerra aurretik Euskal Herrian bizi zen mutikoa, eta bertan ikusi zuen lehenengoz Gino Bartali txirrindularia, Bidanian zehazki. Alpeetan egiten du topo hurrena ziklistarekin, Tourrean. Eta handik urte batzuetara Ponte a Emara joango da, Ginoren bila. Herrian, Romanino izenez kasik herritar bihurtuta, herritarren bitxikeriak ezagutzen hasten da, eta Ginorekin topo egiten du berriro. Hark bera ez dela inoren heroi esaten dio, eta historiako protagonista handiak herritar xeheak direla, eta ez bera.
Horixe egin du Julen Gabiriak Han goitik itsasoa ikusten da nobelan, herri xehe bateko bizimodua, herritarrak, protagonista bihurtu, beren eguneroko joan-etorrian. Zatika-zatika egiten du aurrera, eszenaz eszena, denboran eta espazioan salto eginez.
Bi zati bereiz daitezke liburuan. Lehenengo zatian agian pixka bat nahastuta ibiliko da irakurlea, eszena batzuetatik besteetara jauzika. Bigarren zatian, Ponte a Eman jada, eszena horiek herriak berak batzen ditu eta herriaren irudia osatzen joango da irakurlea. Herri bat matxinatzen, iraultza egiten erakusten digu Julen Gabiriak, baina iraultza xehea da, txikia, pertsonala, bakoitzaren egitekoari indarra ematen diona.
Diogunez, kontakizuna hari narratibo bati tira eginez garatzen da, piezaz pieza, puzzle batean bezala. Laster hasiko da irakurlea piezak ahokatzen hala ere, pertsonaiak eta tokiak ezagutzen hasi orduko bakoitzari bere tokia ematen. Hasieran puzzle nahasi dirudienak berehala hartzen du egitura.
Txirrindulari-kontuak gustuko dituenak gogoz irakurriko duen liburua da. Badu, gainera, zinemaren ukitu nabarmen bat ere, film batean bezalatsu, eszenaz eszena herri bateko giro eta bizimodu gozo eta hurbila ikustarazten baitigu. Hala ere, liburuaz gozatzeko ez dago ez txirrindulari-kontuen zale izan beharrik, ezta zinemazale sutsua izan beharrik ere. Kontaera moduak berehala harrapatzen du irakurlea. Atalez atal, pertsonaia eta historia asko ezagutzeko aukera ematen zaio, eta liburua amaitzerako Ponte a Eman oporraldi luze bat igaro balu bezala sentituko da.
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi