kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Mugaldekoak / Edu Zelaieta / Susa, 2004

Muga-mugan Igor Estankona / Deia, 2004-07-20

Bere buruari inposatutako gaiaren muga-mugan, batzutan marratik hurbilago eta beste batzuetan zentzu zabalagoen bila, Edu Zelaietak gogoeta poetiko oso betea egin du mugen inguruan Joseba Jaka Bekaren laguntzaz atondutako “Mugaldekoak” honetan. Alderdi bateko zein besteko ezaugarriak biltzen dituen trazo lodia da muga poema hauetan, beti mugimenduan dagoen zedarri bat, desagertu eta gero ere bere hustasunaren bitartez aldarrikatzen duena behinola bertan izan zela eta pertsonen bihotzetan iraungo duela. “Lehengo mugaren marra gaindiezina zen tokian / orain aduana zaharra bakarrik gelditu da: / hutsik barenetik, pintadaz beteta kanpotik”.

Mila istorioren iturburu den arimako eremuari buruz ari zaigu gasteiztarra, dela Euskal Herria banatzen duena, dela bizitzak maiz markatzen digun muga lausoa, edo poetaren eskumuturra estutzen duena. Poemarioaren atalak gainditzen dituen malenkonia batek bustitzen ditu gainera ikuspuntu guzti horiek. Baina zer dira atalak, ze zentzu dauka banaketa formalak, lehenago esan badugu muga ez dela marra zehatz bat, ezpada lerro berde erraldoi bat?

Bihozkada nagusi horren inguruan garatu arren, balantzek eta ñabardurek ematen diote “Mugaldekoak” honi halako aberastasun isil bat, emozioen eta egitateen artekoa, objektibotasunaren eta sentsibilitatearen artekoa. Ulertezina den sentimentu bat sorrarazten du, izan ere, mugak. Begiratzen diozu eta ez da ezer, baina baldintzatu egiten zaitu. Gizakia eta bere kreazioa elkarrizketan jartzen dituela esan gura dugu: muga, azken batean, guk harekin egiten duguna da, desberdina kontrabandistarentzat eta jagolearentzat.

Itsutu barik, berdatu barik, barneratu egingo zaitu edu Zelaietak bere poema lasaietan, zuk ere berak esan nahi dizuna barneratu ahala. Hainbestetan poetek aldarri edo oihumin bihurtu dituztenak —amodioa, banaketa, inmigrazioa, nik zer dakit— kantu xamur bihurtuta opatzen dizkigu idazleak.

“Mugaldekoa” deritzon azken orrialdeetako narrazioa bera ere poesia hutsa da, liburuan dena hartzen duen gogoeta nagusiaren zerbitzura ipinia. Hitz horiekin lehenengo poemara itzultzen da gainera, mugalariaren memoriara, iheslariaren amesgaiztora edo amorantearen ezintasunera muga behin eta berriz itzultzen den modu berean, ustez desagertuta egon arren.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak