kritiken hemeroteka

8.573 kritika

« | »

Mugaldekoak / Edu Zelaieta / Susa, 2004

Muga-mugan Igor Estankona / Deia, 2004-07-20

Bere buruari inposatutako gaiaren muga-mugan, batzutan marratik hurbilago eta beste batzuetan zentzu zabalagoen bila, Edu Zelaietak gogoeta poetiko oso betea egin du mugen inguruan Joseba Jaka Bekaren laguntzaz atondutako “Mugaldekoak” honetan. Alderdi bateko zein besteko ezaugarriak biltzen dituen trazo lodia da muga poema hauetan, beti mugimenduan dagoen zedarri bat, desagertu eta gero ere bere hustasunaren bitartez aldarrikatzen duena behinola bertan izan zela eta pertsonen bihotzetan iraungo duela. “Lehengo mugaren marra gaindiezina zen tokian / orain aduana zaharra bakarrik gelditu da: / hutsik barenetik, pintadaz beteta kanpotik”.

Mila istorioren iturburu den arimako eremuari buruz ari zaigu gasteiztarra, dela Euskal Herria banatzen duena, dela bizitzak maiz markatzen digun muga lausoa, edo poetaren eskumuturra estutzen duena. Poemarioaren atalak gainditzen dituen malenkonia batek bustitzen ditu gainera ikuspuntu guzti horiek. Baina zer dira atalak, ze zentzu dauka banaketa formalak, lehenago esan badugu muga ez dela marra zehatz bat, ezpada lerro berde erraldoi bat?

Bihozkada nagusi horren inguruan garatu arren, balantzek eta ñabardurek ematen diote “Mugaldekoak” honi halako aberastasun isil bat, emozioen eta egitateen artekoa, objektibotasunaren eta sentsibilitatearen artekoa. Ulertezina den sentimentu bat sorrarazten du, izan ere, mugak. Begiratzen diozu eta ez da ezer, baina baldintzatu egiten zaitu. Gizakia eta bere kreazioa elkarrizketan jartzen dituela esan gura dugu: muga, azken batean, guk harekin egiten duguna da, desberdina kontrabandistarentzat eta jagolearentzat.

Itsutu barik, berdatu barik, barneratu egingo zaitu edu Zelaietak bere poema lasaietan, zuk ere berak esan nahi dizuna barneratu ahala. Hainbestetan poetek aldarri edo oihumin bihurtu dituztenak —amodioa, banaketa, inmigrazioa, nik zer dakit— kantu xamur bihurtuta opatzen dizkigu idazleak.

“Mugaldekoa” deritzon azken orrialdeetako narrazioa bera ere poesia hutsa da, liburuan dena hartzen duen gogoeta nagusiaren zerbitzura ipinia. Hitz horiekin lehenengo poemara itzultzen da gainera, mugalariaren memoriara, iheslariaren amesgaiztora edo amorantearen ezintasunera muga behin eta berriz itzultzen den modu berean, ustez desagertuta egon arren.

Azken kritikak

Lakioa
Josu Goikoetxea

Irati Majuelo

Poesia guztia
Safo

Aritz Galarraga

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Maddi Galdos Areta

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Hasier Rekondo

Akabo
Laura Mintegi

Jon Jimenez

Akabo
Laura Mintegi

Asier Urkiza

Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya

Nagore Fernandez

Beste zerbait
Danele Sarriugarte

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Kuntzak eta kerak
Sara Uribe-Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Hitzetik ortzira
Ana Urkiza

Mikel Asurmendi

Askatasun haizea
Javier Buces

Irati Majuelo

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Ibon Egaña

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Aiora Sampedro

Meditazioak
John Donne

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko urria

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

Hedabideak