« Iraultza arrena da | Identidadearen bila »
Mugaldekoak / Edu Zelaieta / Susa, 2004
Muga-mugan Igor Estankona / Deia, 2004-07-20
Bere buruari inposatutako gaiaren muga-mugan, batzutan marratik hurbilago eta beste batzuetan zentzu zabalagoen bila, Edu Zelaietak gogoeta poetiko oso betea egin du mugen inguruan Joseba Jaka Bekaren laguntzaz atondutako “Mugaldekoak” honetan. Alderdi bateko zein besteko ezaugarriak biltzen dituen trazo lodia da muga poema hauetan, beti mugimenduan dagoen zedarri bat, desagertu eta gero ere bere hustasunaren bitartez aldarrikatzen duena behinola bertan izan zela eta pertsonen bihotzetan iraungo duela. “Lehengo mugaren marra gaindiezina zen tokian / orain aduana zaharra bakarrik gelditu da: / hutsik barenetik, pintadaz beteta kanpotik”.
Mila istorioren iturburu den arimako eremuari buruz ari zaigu gasteiztarra, dela Euskal Herria banatzen duena, dela bizitzak maiz markatzen digun muga lausoa, edo poetaren eskumuturra estutzen duena. Poemarioaren atalak gainditzen dituen malenkonia batek bustitzen ditu gainera ikuspuntu guzti horiek. Baina zer dira atalak, ze zentzu dauka banaketa formalak, lehenago esan badugu muga ez dela marra zehatz bat, ezpada lerro berde erraldoi bat?
Bihozkada nagusi horren inguruan garatu arren, balantzek eta ñabardurek ematen diote “Mugaldekoak” honi halako aberastasun isil bat, emozioen eta egitateen artekoa, objektibotasunaren eta sentsibilitatearen artekoa. Ulertezina den sentimentu bat sorrarazten du, izan ere, mugak. Begiratzen diozu eta ez da ezer, baina baldintzatu egiten zaitu. Gizakia eta bere kreazioa elkarrizketan jartzen dituela esan gura dugu: muga, azken batean, guk harekin egiten duguna da, desberdina kontrabandistarentzat eta jagolearentzat.
Itsutu barik, berdatu barik, barneratu egingo zaitu edu Zelaietak bere poema lasaietan, zuk ere berak esan nahi dizuna barneratu ahala. Hainbestetan poetek aldarri edo oihumin bihurtu dituztenak —amodioa, banaketa, inmigrazioa, nik zer dakit— kantu xamur bihurtuta opatzen dizkigu idazleak.
“Mugaldekoa” deritzon azken orrialdeetako narrazioa bera ere poesia hutsa da, liburuan dena hartzen duen gogoeta nagusiaren zerbitzura ipinia. Hitz horiekin lehenengo poemara itzultzen da gainera, mugalariaren memoriara, iheslariaren amesgaiztora edo amorantearen ezintasunera muga behin eta berriz itzultzen den modu berean, ustez desagertuta egon arren.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña