« Euskal literaturaz | Soneto-liburua »
Han goitik itsasoa ikusten da / Julen Gabiria / Elkar, 2004
Txirrindulariak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-05-14
Aurreko azalean ikusten den argazkiak aspaldiko garaira garamatza, txirrindulariak heroiak zireneko garaira hain zuzen. Egia da txirrindularitzak, bizitzako gainerako kontuek bezala, izugarrizko aldaketa izan duela eta, gaur egun Indurain bat ez badago ere, jendearen garaipen-irrika ere asetzen da aldiro, ez beti, futbol zelai zabalean batez ere, jakina. Aspaldiko garaiak ezberdinak ziren, bakoitza bere egunerokotasun tristeari begiratu eta abian jartzen zuen buruko makina, bi gurpiletan balihoa bezala, eta gaur mendi bat igotzen zuen bezala bihar sekulako esprinta jotzen zuen amaierarik ez zuen lauan. Beste garaiak ziren eta bestelakoak gure heroiak: Loroño, Bahamontes, Coppi eta Bartaldi, bai, Bartaldi.
Bartaldi da, nolabait esateko, eleberri honetako pertsonaia, Bartaldi eta bere garaia, hobeto esanda. Euskal Herria, Frantzia eta Italia dira eleberriaren ibiltokiak eta itzuli-tokiak. Roman Alberdik, mutikotan, Euskal Herrian ikusiko baitu lehendabiziko aldiz Bartaldi; geroxeago, Frantziako Itzulian, mutikoa erbestetar denean, eta, azkenik, bata bestearen bila joango da. Hori da historia nagusia, izan ere, liburu honetan, historia asko tartekatzen dira, era samurrean tartekatu ere, batak besteari estropezu ez egiteko moduan.
Gure literaturan Unai Elorriagak irekitako bidea hartzen du Julen Gabiriak, oihartzunez oihartzun, noski, aspaldiko garaiak eta giroak ekarriz, bizikleta baten gainean. Eta biak adinkide edo direlako, nabarmendu egiten dira bien artean dauden antzekotasunak, eta, nola ez, ezberdintasunak. Dena dela, poztekoa da halako liburua, euskalduna hain izanik txirrindularitza zalea eta hain saiatua kiroletan, ez baitzegoen orain arte erakusgarririk, ale bakan batzuk ezik, gereziak bezala barreiatuak hor hemen. Herri baten historia jakiteko herri horren kirolak ezik, herri horretako gizon-emakumeen zaletasunak jakin behar direla aspaldiko kontua da hori ere.Txirrindularitza kirola da, eta kirola den neurrian, lehia den neurrian, gizatasunari lotuta dago, beraz literatur gaia da. Historia-gaia ere bai.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez