kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Egia hezur / Juan Kruz Igerabide / Alberdania, 2004

Gezurraren hezurra Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-05-07

Gezurrak hezurrak ditu eta egiak arantzak. Arantzak zauritu egiten gaitu, egiaren muineraino iritsi nahi dugunean, nola arrosa xume eta usaintsu baten kuskuiluraino sudurra eramaten dugunean. Gezurraren hezur zorrotza haragitan sartzen zaigu, eta odola ekartzen digu azalera, minarekin bat eginik, minarekin nahasturik, minarekin husturik eta barreiaturik. Eta hala ere bada, egiaren arantza ez jasatearren, gezurra nahiago duenik; pentsatzen baitu, seguru asko, hezurra ez dela jaki txarra, gosea denean, edo norberak bere burua zakurtzat duenean, zinikotzat alegia, canistzat, eta ez Kant-tzat, Caintzat baizik.

Edozein Kain maiteagoa baita gure artean, Abel baino, abeltzain baitzen, Karlos Linazasoro umoregileak ondotxo oroitarazten digunez. Abelak ez dira, ordea, abereak, eta isilik geratzen badira ez da, Juan Kruz esaten digun bezala, ameto ematen duelako, aukera hobearen zain geratu delako baizik. Baina herri honetan isiltasuna nahastu egiten da, nahastu egiten dute, askotxotan, konplizitatearekin, abereen izatearekiko konplizitatearekin. Egia da konformismo dagoela, eta areago esango nuke, konformismo hori, botereak bultzatua dela, eta botereaz ari naizenean ez diot inongo enfasi gehiegizkorik ezartzen, errealitateak berak jarritakoari. Eta matxinada ere, hala oroitarazten digu Kuan Kruz errebeldeak, kontserbadore izateko modu bat besterik ez da, matxinadari bere hartan eutsi nahi dioenean. Erantsi nahi nuke, nire aldetik, bestela egiaren arantzak eztarria zulatuko baitit, Juan Kruzez idazten duenean “lehen mailako idazleak, bidea alderik alde hartuta, bigarren mailakoak aurrera ez daitezen”, nik besterik ulertzen dudala, lehen mailako idazlearen interpretariak, kritikaritzat hartzea gehiegizkoa bailitzateke, direla bigarren mailakoak inora joan ez daitezen arduradunak, beren (interpretarien) interesagatik beragatik, iritsiak baikara egoera bitxi batera non interpretaria, interpretatuaren izenean idatziz, interpretatua baino garrantzitsuago bihurtzea. Arkakusoa zakurra baino gehiago izatea bezala baita hori, batak bestea dantzan eta hazka jartzen duelako. Horra hor hezurra eta gezurra.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak