susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« Borroka, itxaropena, diziplina eta aniztasuna |

Berbelitzen hiztegia / Anjel Lertxundi / Alberdania, 2024

Itzultzailearen ertzak Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2025-03-01

Anjel Lertxundik hainbat genero landu izanaz gain (antzerkia, haur eta gazte literatura, saiakera, eleberriak), bere obraren ezaugarri nabarmenetako bat literatur sorkuntzaren gainean fabulatzeko duen gaitasuna da, hots, narratibaren alegiazko egitatetik haratago joateko trebezia.

Azken urteotan, bereziki, asmamen, sormen literarioari eta haren bidezidorrei buruz jardun du, esate baterako, Desertuan behatxuloa (2022) edo, are modu argiagoan, Itzuliz usu begiak (2019), zeinean itzulpengintzaren erronkez eta gazi-gozoez idatzi baitzuen. Gogoeta horiek, zalantzarik gabe, ezin dira hizkuntzatik beratik aldendu, bere ibilbidean hizkuntzarekiko kezka adierazi eta baliabideen oparotasuna erakutsi duen autorea delako.

Liburu berrian abiaburua sotila den arren —protagonistak Berbelitz itzultzaile izan den lagunarengandik jaso dituen paperak ordenatzea eta hiztegi itxura ematea—, joko metaliterario interesgarria azaleratzen zaigu, Lertxundiren alter ego gisa funtzionatzen duena, pertsonaiaren izenak idazlearen asmoa argitara ateratzen duelako: berba, ele eta hitzen elkarketatik eratorria. Egia da, dena den, ez duela estreinakoz baliatu, EIZIE elkarterako atondu zuen testu batean jada agertua zelako 2004an.

Gauzak horrela, saiakera ote dugu esku artean? Zuzenagoa litzateke genero hibridoaz hitz egitea, kontrazalean azaldu bezala, obra honek fikzioa eta saiakera elkartzen dituelako. Alfabetoaren arabera irakurtzen dira pasarteak, laburrak beti, nahiz eta batzuetan hizpide bera errepikatu. Edonola ere, oso erakargarria eta atsegina begitandu zait liburua, idazle handi bihurtu duten ezaugarriak hauteman daitezkeelako. Hartara, irakurlea txundituta uzten dute Lertxundiren jakituriak eta idazkerak. Ahozko tradizioa, umorea, testuartekotasuna, kultura zein hizkuntzarekiko maitasuna, humanismoa… Orok du bere sarrera hiztegian.