kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Urpean murgildu / Lidia Txukovskaia (Josu Zabaleta) / Katakrak, 2021

Intimitate konpartituak Nagore Fernandez / Berria, 2021-10-03

Norberaren pentsatzeko moduak, balioek, sinesmenek nora eta nola begiratu zehazten dute. Aurrezagutza hori erantzi ezinezko iragazki bihurtzen zaigu bizitzan, irakurtzerakoan edo errealitateari begiratzerakoan, besterik barik. Eta hori da Lidia Txukovskaiaren Urpean murgildu eleberriarekin gertatu zaidana. Hainbat irakurlek obraren irakurketa politikoagoa egingo lukete, memoria historikoaren gordailua (ere) den heinean; beste askok, irakurketa metaliterarioa, sarri, literaturaren inguruko hausnarketak agertzen eta literatura unibertsaleko eta lokaleko idazleen testuak partekatzen baitira. Nire kasuan, ordea, betaurreko moreak izan ditut bidaide irakurketa prozesu guztian, eta ezin izan dut ihes egin agenda feminista deritzoten irakurketatik.

Izenburutik bertatik iradokitzen den begirada introspektiboz mintzo zaigu protagonista, Nina Sergeievna, eta lehen pertsona gramatikalak bere intimitatearen ikusle izatera gonbidatzen du irakurlea, bere kezka nagusiak erakusten dizkio: amatasuna, galdutako jendea, harreman berriak, mina. Izan ere, protagonista ur handitan murgiltzen da eta gaitu, bere baitan bizi den itsaso zabal horretara bidaiak egiten ditu egunero, iraganeko mamuekin norgehiagokan. Esango nuke hori dela liburua ulertzeko gakoa eta protagonistaren gudu-zelai nagusia. Intimitate horren bitartez hezurmamitzen dira, gainera, agenda feministako ezaugarri narratiboak ere. Lehen pertsonako narratzailearen tonu autobiografikoa azpimarragarria da, eta liburuak duen kanpo egiturak ere alderdi hau indartzen duela iruditzen zait, kapitulu bakoitzaren estrukturak eguneroko baten trazak dituela kontuan hartuz. Sergeievnak bere barrenera begiratzen duen bakoitzean, oroimenean babesten da eta oraina iraganean izandako hartatik eraikitzen du, nahiz eta, kasu honetan, lehenaldi hori mingarria zaion, are traumatikoa ere. Pertsonalak dira, baita ere, Sergeievnaren bizitza antolatzen duten denbora eta espazioa: egia da irakurleak ez duela galtzen denbora errealaren eta espazio fisikoaren ardatza; alegia, badaki protagonista une bakoitzean non eta noiz dagoen. Baina, bere hausnarketetan murgiltzen denean, denbora eta espazio errealen muga lausotu egiten da eta maila sinbolikora pasarazten gaitu.

“Izuaren, miresmenaren, literaturaren eta memoriaren antzezlan” bat dela esaten zaio irakurleari argitaletxearen oharrean, eta bat nator guztiz irakurketa horrekin. Josu Zabaletak itzulitako liburuan traumak agertzen dira, minak, maitasuna eta estimua, poetak, itzultzaileak eta kritikan dihardutenak, bonbak, erreta hildakoak, hotza eta lagerrak. Nik nire esangura eman diot eleberriari, baina, obra ez da hor agortzen; seguru nago ibili nahi duenari bere bidea emango diola Txukovskaiak. “Ni nintzen liburua, nire arimaren, nire oroimenaren akidura”.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak