kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Bizientzat eta hilentzat / Tomas Tranströmer (Juan Mari Agirreurreta) / Elkar, 2012

Poesia, bizientzat eta hilentzat Jose Luis Padron / Bilbao, 2013-04

Tomas Tranströmer suediarraren obra poetikoa plazaratu du Elkar argitaletxeak.

Suediar poeta horren liburuak 50 hizkuntzetara itzuli dituzte. 1990ean izandako hemiplegia baten ondorioz, hitz egiteko zailtasunak ditu, baina idazten jarraitzen du.

Dozena bat liburutan plazaratu ditu orain artean bere poemak idazle eta poeta suediarrak. 2004an idatzi zuen azken liburua, eta 2011n Literaturako Nobel Saria jaso zuen.

Tranströmer psikologo lanetan aritutakoa da, espetxe eta ospitaletan. Oso gazte hasi zen idazten, eta 24 urte zituela argitaratu zuen bere lehenengo poesia-bilduma. Tradizioari muzin egiteagatik kritikak jaso zituen 70-80ko hamarkadetan, baina azken urteotan mundu mailan eragin handiena duten idazleen artean aipatzen da beti.

Juan Mari Agirreurreta pasaiatarrak euskaratu du Tranströmerren obra poetiko osoa, Bizientzat eta hilentzat. Poema guztiak, 1954-2004 izenburupean.

Juan Mari Agirreurreta Elosegi Euskal Filologian lizentziatua da eta Frantses hizkuntzako irakasle. 2010ean Victor Hugoren Kondenatu baten azken eguna (Elkar, 2010) itzuli zuen. Horrez gain, Arrasateko palindromoko eta Bergarako Amodiozko Gutunen sariak irabazi ditu.

Tomas Tranströmer Literaturako Nobel saridunaren poemen bilduma euskarara ekartzeko “Jokin Zaitegi” beka-deialdian parte hartu nahi zutenek, lagin gisa Elegia izeneko poema zuten itzuli beharrekoa. Horra hor Agirreurretak egindakoaren zatitxo bat: “Abiapuntua. Gure itsas bazterra luze datza/ izei kolorez jantzia, dragoi garaitua halaxe,/ lanbro eta lainozko zingiran. Han urrutiago:/ bapore bi kexu dira ametsen/ lainopetik.”.

Itzultzailearen hitzetan, Tranströmerrek “Ekonomia lirikoz” idazten du. “Hizkuntza ez du korapilatzen, ez du zailtzen; alderantziz, estilo arina erakusten du, hizkuntza idatziak ahozkotasuna bilatuko balu bezala. Poesia prosarantz lerratzen da”.

Keinu txikikoa da Tranströmerren estiloa, ukitu modernista eta espresionista dauka haren poesiak, baita surrealista ere, tarteka, baina betiere eguneroko bizimodutik eta natur irudietatik hurbil, eta musika, bidaiak, ametsak, natura eta itsasoa konstanteak dira haren unibertso poetikoan. Eta gu ere hor jartzen eta txunditzen asmatu du Juan Mari Aguirreurretak, baita ongi asmatu ere.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak