kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Poza / Giuseppe Ungaretti (euskaratzailea: Eduardo Gil Bera) / Erein, 1992

Hitz zigilatuak Amaia Iturbide / Egin, 1992-05-19

Giuseppe Ungaretti poeta italiarraren Poza izeneko liburua Erein argitaletxearen eskutik atera da, Eduardo Gil Bera itzultzaile delarik.

Nahiz eta poeta hau hasieran futurismoaren korrontearekin loturik egon, denboraren poderioz eta poeta orori gertatzen zaion bezala, bere ahots propioari jarraituko zion, etiketarik onartzen ez duen bere estiloa landuko duelarik.

Sustantiboa da Ungarettiren poemagintzaren oinarria, adjetiboa bigarren planu batean geratzen delarik.

Darabiltzan adjetibo apurrak ez dira apaintzeko erabiliak, baizik eta esan egiten dutenak, beraz, nolabait esateko, sustantiboaren funtzioa betetzera deituak. Sustantiboak markatzen du erritmoa, erritmo sutsua, puskatua, erabatekoa. Eszenen azkartasuna eta abiada, bata bestearen ondoren doaz, elkargaindituz; kontrasteak dinamikoak dira, mugimenduzkoak.Irudiak zigilatu nahi dituela dirudi, finkatu, errotu, zerbait

gotor gauzatzeko. Tonua, orohar harturik, arranditsua da, himno batena, liburuaren izenburuan irakur daitekeenez. Bizipindarraren inguruko sentimendu zirraratsuak ditugu nagusi: ametsa eta desioaren eremu mugagabeak, bere aberriarenganako maitasuna, bizitzak eskaintzen dizkigun une gazi-gozoak… Nostalgia eta ironia eskuz esku doaz eta esan daiteke txanpon bereko bi aurpegi desberdinok goian aipatutako erritmo bizia areagotzeko lanean dihardutela. Bestaldetik niri hain gutxi gustatzen zaidan hizketa hutsalerako ez dago lekurik hemen, mezuz betetako poemagintza bait da Ungarettirena: gezi zehatzak jaurtikitzen ditu, zuzen doazenak, bihurguneetan galdu gabe. Bere biografiari errepasotxo bat emanez, ohartuko gara badaudela datu batzuk bere poemagintzarekin harreman estuak dituztenak. Izan ere, Ungaretti Alexandrian sortu izanak eta hogeitalau urte bete arte Afrikan bizi izanak pisuzko eragina izango du bere kreazio poetikoan. Baita Parisek ere; eta nola ez, Italiak. Parisen, besteak beste, Bergson filosofoa eta Apollinaire poeta ezagutuko ditu eta garai haietaan modan zegoen abangoardia artistikoan murgilduko da. Nostalgia deritzon poeman Parisez oroituko da. Italiak ere badu zantzurik bere lerro poetiko tinkoetan. Italieraz idazteaz gain, faxismoaren alde agertuko da eta ideologia hau goretsiko —“Italia”—.

Hainbat eta hainbat maila zeharkatuz bide egiten duen Ungarettiren poemagintzak lehenengo irakurketa batean hunkitu banau, geroxeago barneratu naizen berrirakurketetan are hunkigarriago suertatu zait.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak