kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Lotsaizuna / John Maxwell Coetzee (Oskar Arana) / Elkar, 2004

Lotsaizuna Isabel Etxeberria Ramirez / Luma berrien eleak, 2005-05

Coetzee bidea egiten ari da gure artean. Gero eta gehiago dira erdaretan irakurri eta ahotan darabiltena, eta espero izatekoa da Lotsaizuna honen bidez, euskaraz ezagutzeko aukera ematen digun lehen izenburu honen bidez alegia, gora egingo duela coetzeezaleen kopuruak gurean.

Nobel saria euskaratzeko ematen den Jokin Zaitegi bekari esker egindako itzulpena da hau. Oskar Arana itzultzaileak musika-konposizioarekin lotu izan du autore hegoafrikarraren idazkera. Izan ere, armiarma-sare perfektuan harilkatzen ditu Coetzeek hainbat eta hainbat gai. Hasiera indartsu eta zuzena du liburuak: ikasle batekin izandako sexu-kontuengatik kaleratutako unibertsitateko irakaslearen hondoratze soziala da abiapuntua (lotsaizuna, desohorea, alegia, jatorrizko disgracetik gaztelerazko itzulpeneko desgracia baino hurbilagoak). Gaiak askorako ematen du eta autoreak badaki ondo aprobetxatzen —moralaren eta inpultsoen arteko lehia, unibertsitatearen inguruko elitearen hipokresia eta itxikeria, gizabanakoaren independentzia, bakardade ideologikoa…— baina berehala aukerak zabaldu egiten dira eta, irakaslearen ikuspuntura kateatuta gauzkalarik, bestelako arazo eta kezkak ezagutzera eramango gaitu. Apartheidaren osteko Hegoafrika asaldatu eta irauliaren egoera, kasu, non jatorrizko biztanleek harrotasunez eta bortizkeriaz argi utzi nahi dieten inbasore zuriei eurak direla lurraren jabeak. Belaunaldi gazteenak (nekazari moduan bizimodua atera nahian dabilen protagonistaren alaba, adibidez) izango dira gurasoen bekatuak ordainduko dituztenak (bortxaketa). Aitaren zorra alabaren sakrifizioaren bidez kitatua izango da eta, era berean, aitaren bizimodu berriaren gogorrak (animaliak sakrifikatzen dituen albaitari baten laguntzaile) alabaren zoritxarra arinduko du. Tartean, nahasturik, inkomunikazioa, gizakiok arazoei aurre egiteko berezkoa omen dugun kemena, animaliekiko kezka… Izan ere, liburu honen meritu handienetakoa, gure ustez, gaiak lotzeko abilezia da. Irakurlea ispiluen labirinto batean barneratzen da, non pertsonaia bakoitzak aurkezten dituen arazoek edo kezkek beste pertsonaien gaiak islatzen dizkiguten.

Ezer ez da alferrikakoa eleberri honetan. Estiloa ere zuzena da, zehatza (“doia”, Arana itzultzailearen hitzetan) eta, era berean, oso adierazgarria. Elkarrizketak eta isiluneak informazio iturri oso inportanteak dira pertsonaien izaera eta sentimenduak ezagutzeko. Eta narratzailearen ahotsa, sinesgarria; arazoaren barne muinetik datorrena. (Bitxikeria bat: behin ere ez da argitzen pertsonaiak zuriak ala beltzak diren; irakurlea bera da morbosoki bakoitzaren azalaren kolorea igarri nahian dabilena, eta irakurlea da pertsonaia bakoitzaren jokaera arrazaren bidez azaldu nahi duela konturatzean bere buruaz lotsatzen dena). Benetan gomendagarria.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak