kritiken hemeroteka

8.487 kritika

« | »

Haragizko erreformak / Mari Luz Esteban / Pamiela, 2023

Harria haragi Jon Martin-Etxebeste / El Diario Vasco, 2023-07-01

Poema autobiografikoetatik abiatu eta nortasun kolektibora iristen den liburua da Mari Luz Estebanena. Bederatzi sailetan bildu ditu poemak, eta sail bereko poemak elkarren segidakoak dira askotan tematikoki. Estiloz ere, aldakorrak dira; adibidez, liburua irekitzen duen “Elurraren alaba” saileko estiloa, haurtzaroari heltzen diolako-edo, lirikoagoa da gainerakoak baino. Poetaren ahalmenaren erakusgarri da “Odolaren sua” izeneko poema bikaina: “Esnea zekarren artzainaren emazteak/ ez omen zuen kulerorik janzten…”.

Bigarren sailean, “Genealogiak” izenekoan, abiatzen du liburuko konstanteetako bat: migratzaileen alaben bizipena. Industrializazio garaiko migratzaileetatik gaur egungotarako zubia eraikitzen du poetak “Ahanzturaren kontra” izeneko poema ederrean. “Neskatila bat” deritzon atala da luzeena eta behinola izandako haur haren bizipenak egungo emakumean nola islatzen diren bistaratzeko balio du.

Hortik aurrerako ataletan “ni”a gu bilakatzen da. Euskaldun “berria” izatearen konplexuari aurre egiten dio zenbait poematan, eta euskaldun onaren mitoa arrakalatzeko ariketak egiten ditu (“Mintzo berria” eta “Teoria maketoa”). Estebanen aldarrikapenerako indarrak eta ahuldadeak lehen planora datoz “Animalia politikoa” sailean: “Pertsonala politiko bihurtu genuen (…) kaleak hartu genituen/ kaleak gureak ere bazirela aldarri/ gauzak ez dira/ aldatu gehiegi/ kaleak gureak/ egun batzuetan dira bakarrik”. Poetak estilo prosaikoa hautatu du liburu guztirako; bere bizimodutik hautatutako pasarteek sinbologia handia dute. Gorputzaren presentzia gai garrantzitsua da eta izendaturik daude haren beldurrak eta oroimenak; torturaren osteko haragiaren erreformak dira liburuari izena ematen diotenak. Harrizko herritik haragizko herri baterako deia da liburuaren epilogoa.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak