« “C’est la vie” kantatzen dute zaharrek | Adi izan zentzumenak »
Unisonoa / Ixiar Rozas / Pamiela, 2020
Ahotsaren teknologia Jose Luis Padron / Bilbao, 2021-01
Unisonoa (Pamiela, 2020) da Ixiar Rozasen lan berria. Soinu bakarra dio hiztegiak, baina Rozasek ez dio esanahia hori eman, harentzat, kasu honetan, gehiago da elkarrekin joatea, baina ez aldi berean. Liburu bat da eta pieza sonoro batzuk dira, baina jende askorekin egindako lana. Beraz, soinuak eta pertsonak elarrekin joatea litzateke, baina ez erritmo berean. Soinu anizduna. Hitzak berez dituen soinuak, alde batetik, eta hitza esaterakoan ahots bakoitzak duen soinua, bestetik, eta gero hitzen konpainian datozen lagun guztiak.
Egia da formalki lerro bat dela, continuum bat dagoela, baina ez da gauza finko bat, mugimendu handia dago lerro hori osatzen duten hitzen artean. Denbora guztian da esaldiaren eta lerroaren arteko mugimenduak, hitz baten eta beste baten arteko tentsioak, egileak oso ondo baitaki noiz amaitzen den gauza bat, noiz den poema bat, noiz den partitura bat edo noiz den testu zati bat, eta noiz hasten den hurrengoa. Asko landu ditu egileak trantsizio horiek. Noiz den hitza, noiz den soinu, noiz den irudi… horren guztiaren bilaketa da Unisonoa. Ez dira hitz solteak, bai esan daiteke testu zatiak bezalakoak direla, kantu zatiak, poema zatiak, baina egileak nahita etendakoak, nolabait esateko. Beraz, atzean lanketa handia dago, urtetako lana.
Eta liburua irakurtzen hasi gaitezke, edo irakurtzen eta entzuten, bakoitzak nahi duena, izan ere liburuak berak kode bat dakar sarean dozena bat pieza entzun ahal izateko. Hitzok entzungarri egin ditu Ixiar Rozasek hainbat lagunekin elkarlanean. Esperimentazio handia dago lan honetan, baina oso zaindua, oso neurtua, oso pentsatua, gorputzaren sormen-potentzialitateak zeharkatuta. Sintaxia, hizkuntzaren logika hautsi du, lengoaiari musikaltasuna emateko. Idatzitik esatera pasatu da denbora guztian, etengabe.
Unisonoa lanean lerro bakar horrek sortzen du soinu nahiz isiltasun paisaia moduko bat, gero irakurle bakoitzak, entzule bakoitzak egingo du esanahia, egingo ditu zentzuak.
Oso deigarria da Unisonoa, oso ezohikoa, oso garaikidea, oso ederra, berezia, beste zerbait bilatzea: paperaren arnasa eta soinuaren ehundura ahotsaren espazioan eta teknologian.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez