kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Unisonoa / Ixiar Rozas / Pamiela, 2020

Ahotsaren teknologia Jose Luis Padron / Bilbao, 2021-01

Unisonoa (Pamiela, 2020) da Ixiar Rozasen lan berria. Soinu bakarra dio hiztegiak, baina Rozasek ez dio esanahia hori eman, harentzat, kasu honetan, gehiago da elkarrekin joatea, baina ez aldi berean. Liburu bat da eta pieza sonoro batzuk dira, baina jende askorekin egindako lana. Beraz, soinuak eta pertsonak elarrekin joatea litzateke, baina ez erritmo berean. Soinu anizduna. Hitzak berez dituen soinuak, alde batetik, eta hitza esaterakoan ahots bakoitzak duen soinua, bestetik, eta gero hitzen konpainian datozen lagun guztiak.

Egia da formalki lerro bat dela, continuum bat dagoela, baina ez da gauza finko bat, mugimendu handia dago lerro hori osatzen duten hitzen artean. Denbora guztian da esaldiaren eta lerroaren arteko mugimenduak, hitz baten eta beste baten arteko tentsioak, egileak oso ondo baitaki noiz amaitzen den gauza bat, noiz den poema bat, noiz den partitura bat edo noiz den testu zati bat, eta noiz hasten den hurrengoa. Asko landu ditu egileak trantsizio horiek. Noiz den hitza, noiz den soinu, noiz den irudi… horren guztiaren bilaketa da Unisonoa. Ez dira hitz solteak, bai esan daiteke testu zatiak bezalakoak direla, kantu zatiak, poema zatiak, baina egileak nahita etendakoak, nolabait esateko. Beraz, atzean lanketa handia dago, urtetako lana.

Eta liburua irakurtzen hasi gaitezke, edo irakurtzen eta entzuten, bakoitzak nahi duena, izan ere liburuak berak kode bat dakar sarean dozena bat pieza entzun ahal izateko. Hitzok entzungarri egin ditu Ixiar Rozasek hainbat lagunekin elkarlanean. Esperimentazio handia dago lan honetan, baina oso zaindua, oso neurtua, oso pentsatua, gorputzaren sormen-potentzialitateak zeharkatuta. Sintaxia, hizkuntzaren logika hautsi du, lengoaiari musikaltasuna emateko. Idatzitik esatera pasatu da denbora guztian, etengabe.

Unisonoa lanean lerro bakar horrek sortzen du soinu nahiz isiltasun paisaia moduko bat, gero irakurle bakoitzak, entzule bakoitzak egingo du esanahia, egingo ditu zentzuak.

Oso deigarria da Unisonoa, oso ezohikoa, oso garaikidea, oso ederra, berezia, beste zerbait bilatzea: paperaren arnasa eta soinuaren ehundura ahotsaren espazioan eta teknologian.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak