kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Unisonoa / Ixiar Rozas / Pamiela, 2020

Ahotsaren teknologia Jose Luis Padron / Bilbao, 2021-01

Unisonoa (Pamiela, 2020) da Ixiar Rozasen lan berria. Soinu bakarra dio hiztegiak, baina Rozasek ez dio esanahia hori eman, harentzat, kasu honetan, gehiago da elkarrekin joatea, baina ez aldi berean. Liburu bat da eta pieza sonoro batzuk dira, baina jende askorekin egindako lana. Beraz, soinuak eta pertsonak elarrekin joatea litzateke, baina ez erritmo berean. Soinu anizduna. Hitzak berez dituen soinuak, alde batetik, eta hitza esaterakoan ahots bakoitzak duen soinua, bestetik, eta gero hitzen konpainian datozen lagun guztiak.

Egia da formalki lerro bat dela, continuum bat dagoela, baina ez da gauza finko bat, mugimendu handia dago lerro hori osatzen duten hitzen artean. Denbora guztian da esaldiaren eta lerroaren arteko mugimenduak, hitz baten eta beste baten arteko tentsioak, egileak oso ondo baitaki noiz amaitzen den gauza bat, noiz den poema bat, noiz den partitura bat edo noiz den testu zati bat, eta noiz hasten den hurrengoa. Asko landu ditu egileak trantsizio horiek. Noiz den hitza, noiz den soinu, noiz den irudi… horren guztiaren bilaketa da Unisonoa. Ez dira hitz solteak, bai esan daiteke testu zatiak bezalakoak direla, kantu zatiak, poema zatiak, baina egileak nahita etendakoak, nolabait esateko. Beraz, atzean lanketa handia dago, urtetako lana.

Eta liburua irakurtzen hasi gaitezke, edo irakurtzen eta entzuten, bakoitzak nahi duena, izan ere liburuak berak kode bat dakar sarean dozena bat pieza entzun ahal izateko. Hitzok entzungarri egin ditu Ixiar Rozasek hainbat lagunekin elkarlanean. Esperimentazio handia dago lan honetan, baina oso zaindua, oso neurtua, oso pentsatua, gorputzaren sormen-potentzialitateak zeharkatuta. Sintaxia, hizkuntzaren logika hautsi du, lengoaiari musikaltasuna emateko. Idatzitik esatera pasatu da denbora guztian, etengabe.

Unisonoa lanean lerro bakar horrek sortzen du soinu nahiz isiltasun paisaia moduko bat, gero irakurle bakoitzak, entzule bakoitzak egingo du esanahia, egingo ditu zentzuak.

Oso deigarria da Unisonoa, oso ezohikoa, oso garaikidea, oso ederra, berezia, beste zerbait bilatzea: paperaren arnasa eta soinuaren ehundura ahotsaren espazioan eta teknologian.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak