« Dumitru biluzik | Dendaostetik erakusleihora »
Zoriontsuak izatea aukeratu genuen / Mikel Ayllon / Elkar, 2020
Zorionaren aurpegiak Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-11-28
Zoriona bilatzea gizakiaren oinarrizko bulkadetako bat da. Edo halaxe irudikatu nahi dela ematen du, zeren, funtsean, benetan bilatzen dena ez baita zoriona, horrekin parekatu ohi den fikzio moduko bat baizik. Fikzio honek, edonola ere, milaka aurpegi ditu, gizakiak beste aurpegi, Tolstoik “Ana Karenina”ren hasieran idatzitakoa gorabehera. Ayllonek “Zoriontsuak izatea aukeratu genuen” izenburuko narrazio liburuan itxurazko zorionaren atzetik dabiltzan pertsonaien sei adibide eskaintzen ditu.
Planteamendua antzekoa da. Egoera itxuraz ziztrinean dauden pertsonaiek beren bizitzetan aldaketa osoa egin nahi dute. Ahalegin handia eginda, aldaketa egitea lortzen dute eta ordura arte izandako bizitza atzean uzteko askotan ihesaren forma duen biraketa ematen diote bizimoduari. Baina esaerak dioen bezala, kontuz zer desiratzen duzun, egia bihurtu daiteke-eta. Izan ere, pertsonaiek harrapatuta aurkitzen diren ohikotasunetik aldentzen dituen ibilbidea hautatzen dute, horren amaieran zoriona topatuko dutelakoan, baina bizitza oso egoskorra izanik, ihesaren amaieran aurkitzen dutenak atzean utzi zuten horren antz handiegia du. Eta hau erakusteko egoera paradoxikoetara jotzen du idazleak, zoriona bilatzeak berez gordetzen duen ironia sakona azalduz. Ipuinen planteamendu hau halako moduan errepikatzen da, non irakurlearentzat ez baita inolako sorpresa izango pertsonaien bilaketaren ahalegin alferrikakoa.
Azken finean ematen du ipuinok ideia horien adibide moduan funtzionatzen dutela, idazleak azaldu nahi duen tesiaren gauzatze narratiboak izango balira bezala. Eta ondorioz ematen du gizartean askotan gizajotzat hartzen diren pertsonaiak idazleak eraiki dien tranpan harrapatuta suertatu diren txotxongiloak besterik ez direla. Esandakoa, pertsonaiok bizitzan erabateko biraketa egiten dute, nahiz eta biraketa 360 gradukoa izan.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Amaia Alvarez Uria
Arrabioen gerra
Karel Capek
Jon Jimenez
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Asier Urkiza
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Nagore Fernandez
Negu batez Mallorcan
George Sand
Aritz Galarraga
Trilogia
Jon Fosse
Hasier Rekondo
Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray
Mikel Asurmendi
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Epilogorik gabe
Elena Sanchez
Aitor Francos
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez