kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Ezezaguna helbide honetan / Kathrine Kressmann Taylor (Ramon Etxezarreta Aizpuru) / Erein, 2003

Ezezaguna helbide honetan Ane Rilo Gonzalez / Begitu, 2020-09-15

Adresse unbekannt alemanez edo Ezezaguna helbide honetan euskeraz Estadu Batuetako Kressmann Tayloren liburu baten izenburua da eta, aldi berean, hartzaileak zabaldu barik itzulitako gutun batzuetan zigilu batek dinoan mezua da. 1938an aurreneko biderrez argitaratu zan, eta forma epistolarra dauka; hau da, gutunez egindako liburua dogu berau.

Artearen merkaduan negozio kide diran lagun biren istorioa kontetan dau: Martin Schulse da bat, alemana eta Max Einsestein bestea, estadubatuar judua. Kalifornian bizi dira biak, baina 1932an Martinek Alemaniara itzultzea erabagiten dau. Une horretan bien arteko gutun trukea hasten da, eta berehala sumatuten da, harreman profesionalaren eta personalaren atzetik, Alemaniako egoera politikoaren lorratza.

Holan, liburu honen laburtasuna gorabehera, Kressmannek Estadu Batuetako herriari nazismoen arriskua zertan zan maisuki jakinarazo eutsan munduko bigarren gerra hasi baino lehentxeago. Liburuan Hitler poderera ailegatzean hasten diran aldaketak kontatzen dira. Zalantza barik, alemaniar nazismoaren kontra egindako kritika zorrotza da, zorrotza bezain eraginkorra. Bertan erabilitako gaiengaitik liburu hau Alemanian urte askotan galarazota egon zan, eleberri labur honeri ospe handiagoa emon eutsana.

Egilearen benetako izena Katherine Kressmann Taylor da eta hau izan zan bere lehenengo beharra. Katherinek bere ponteko izena baztertu eban editorearen eta senarraren aholkuai jarraituz, antza denez, eurak pentsetan ebelako istorio hau lar gogorra zala agertzeko andra baten izenpean. Idazleak, halanda be, izen horreri eustea erabagi eban idazle ibilbide osoan zehar, lehenengo lan honegaz lortu eban arrakastak lagunduta.

1995. urtean atzera be argitaratu zan nazien konzentrazino-esparruen liberazinoaren ehungarren urteurrena ospatzeko. Hogei hizkuntzetara itzulita dago eta zine eta antzerkirako adaptazinoak be euki dauz. Azpimarratzekoa da, esan lez, laburra izan arren —hirurogei orrialde baino gitxiago dukan liburua da— kalidade literario handia dauka. Gainera irakurterraza be bada. Baleiteke gaur egun danok kezkatzeko moduko gaurkotasuna eukitea; izan be, gizakion portaeraz berba egiten deusku, batez be krisialdi sasoietan. Totalitarismoa zelan apurka-apurka gizartearen jaube egiten dan oharpen argia egiten dau. Beraz, gaur egun irakurteko guztiz gomendagarria dala deritxat.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak