« Haizea | Subjektu poetikoa »
Munstro abertzalea / Ignazio Aiestaran / Elkar, 2003
Norbera gizartean Igor Estankona / Deia, 2003-04-08
Herria, lurraldea, boterea, horiek ei dira Estatuaren hiru osagai nagusiak. Ignazio Aiestaranek estaturik gabeko nazio batean hiru elementuok maiz hartzen duten itxura xelebrea aztertzen du. Duda barik Estatuak ere ez daude kontraesanetatik salbu globalizazioaren erronken aurrean. Hala ere, kontraesan horiek pertsonarengan sortzen duten arrakal sentimentala askoz aberatsagoa da (eta beraz, gogorragoa), adibidez, euskaldunon kasuan.
Bihotza eskuan, poetak promes egiten du dogmatismorik gabe idatziko duela duda eta segurantza guztien gainean. Egiazkotasuna da hain zuzen “Munstro abertzalea” honen merituetako bat. Iritziak gora behera, bilaketa demokratiko sakona dago poemetan, eta baita edertasunaren eta zehaztasunaren arteko oreka ikusgarria ere. Norbere burua defenditzeko erabakian oinarritzen da iruindarraren lana. Hori lortzeko kontraesanen eta pekatuen onarpen egiazkoa egiten du lehen lehenik.
Zertarako balio du dogmatismoak hain mundu anitzean? Baina, bestalde, zelan ez eraiki segurantzarik aniztasun hori onartu eta integratzeko? Irakurle bakoitzak bere ondorioak aterako ditu, baina niri nortasunaren inguruko poema liburu bat iruditu zait. “Munduko hiritar” globalizatzaile eta nazionalista guztiei zera esaten die Aiestaranek: ni ere munduko hiritarra naiz, euskalduna naizen neurrian. Nire euskalduntasuna uka ezazue eta nire mundutartasuna ukatzen ibiliko zarete.
Purrustada handirik ez dago liburuan. Bakarrenetarikoa izena bera (Ignacio) inposatu zion sistema bati egindakoa da, edo, sistemari baino gehiago, momentu hartan erregistroaren arduradun zen funtzionario konkretuari. Ez da edozelako detailea hori: liburuan dagoen gaitzespen bakarrenetarikoa pertsonari zuzendua egotea, eta ez aginteari. Pertsonari zuzendua dago, halaber, poema bakoitza. Guk izan behar genuke errudun eta biktima, guk izan behar genuke boterea, guk izan behar genuke akatsa eta barkamena. Handinahi barik, berez, ateratzen dituen ondorioak dira gainera. Irakurlea gustora egongo da orrialdeotan idazleari entzunez eta hori guztia gutxi balitz, Joxe Azurmendiren epilogo mardula dauka Ignazio Aiestaranen liburuak. Poemetan euretan oinarrituta (irakurketari jarraituz gogoetan, berak onartzen duen legez) garai nahasiotan galdu barik ibiltzeko iparrorratza proposatzen digu filosofoak.
Liburuaren atal bat poesia da, bestea saiakera. Bata zein bestea zinezko gogoetak, gogoeta atsegin duen literaturzalearentzat.
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez
Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Simulakro bat
Leire Ugadi
Mikel Asurmendi
Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Asier Urkiza
31 ipuin
Anton Txekhov
Aritz Galarraga
Odolaren matxinadak
Miren Guilló
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi
Joxe Aldasoro
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi