« Haizea | Subjektu poetikoa »
Munstro abertzalea / Ignazio Aiestaran / Elkar, 2003
Norbera gizartean Igor Estankona / Deia, 2003-04-08
Herria, lurraldea, boterea, horiek ei dira Estatuaren hiru osagai nagusiak. Ignazio Aiestaranek estaturik gabeko nazio batean hiru elementuok maiz hartzen duten itxura xelebrea aztertzen du. Duda barik Estatuak ere ez daude kontraesanetatik salbu globalizazioaren erronken aurrean. Hala ere, kontraesan horiek pertsonarengan sortzen duten arrakal sentimentala askoz aberatsagoa da (eta beraz, gogorragoa), adibidez, euskaldunon kasuan.
Bihotza eskuan, poetak promes egiten du dogmatismorik gabe idatziko duela duda eta segurantza guztien gainean. Egiazkotasuna da hain zuzen “Munstro abertzalea” honen merituetako bat. Iritziak gora behera, bilaketa demokratiko sakona dago poemetan, eta baita edertasunaren eta zehaztasunaren arteko oreka ikusgarria ere. Norbere burua defenditzeko erabakian oinarritzen da iruindarraren lana. Hori lortzeko kontraesanen eta pekatuen onarpen egiazkoa egiten du lehen lehenik.
Zertarako balio du dogmatismoak hain mundu anitzean? Baina, bestalde, zelan ez eraiki segurantzarik aniztasun hori onartu eta integratzeko? Irakurle bakoitzak bere ondorioak aterako ditu, baina niri nortasunaren inguruko poema liburu bat iruditu zait. “Munduko hiritar” globalizatzaile eta nazionalista guztiei zera esaten die Aiestaranek: ni ere munduko hiritarra naiz, euskalduna naizen neurrian. Nire euskalduntasuna uka ezazue eta nire mundutartasuna ukatzen ibiliko zarete.
Purrustada handirik ez dago liburuan. Bakarrenetarikoa izena bera (Ignacio) inposatu zion sistema bati egindakoa da, edo, sistemari baino gehiago, momentu hartan erregistroaren arduradun zen funtzionario konkretuari. Ez da edozelako detailea hori: liburuan dagoen gaitzespen bakarrenetarikoa pertsonari zuzendua egotea, eta ez aginteari. Pertsonari zuzendua dago, halaber, poema bakoitza. Guk izan behar genuke errudun eta biktima, guk izan behar genuke boterea, guk izan behar genuke akatsa eta barkamena. Handinahi barik, berez, ateratzen dituen ondorioak dira gainera. Irakurlea gustora egongo da orrialdeotan idazleari entzunez eta hori guztia gutxi balitz, Joxe Azurmendiren epilogo mardula dauka Ignazio Aiestaranen liburuak. Poemetan euretan oinarrituta (irakurketari jarraituz gogoetan, berak onartzen duen legez) garai nahasiotan galdu barik ibiltzeko iparrorratza proposatzen digu filosofoak.
Liburuaren atal bat poesia da, bestea saiakera. Bata zein bestea zinezko gogoetak, gogoeta atsegin duen literaturzalearentzat.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi