kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Munstro abertzalea / Ignazio Aiestaran / Elkar, 2003

Norbera gizartean Igor Estankona / Deia, 2003-04-08

Herria, lurraldea, boterea, horiek ei dira Estatuaren hiru osagai nagusiak. Ignazio Aiestaranek estaturik gabeko nazio batean hiru elementuok maiz hartzen duten itxura xelebrea aztertzen du. Duda barik Estatuak ere ez daude kontraesanetatik salbu globalizazioaren erronken aurrean. Hala ere, kontraesan horiek pertsonarengan sortzen duten arrakal sentimentala askoz aberatsagoa da (eta beraz, gogorragoa), adibidez, euskaldunon kasuan.

Bihotza eskuan, poetak promes egiten du dogmatismorik gabe idatziko duela duda eta segurantza guztien gainean. Egiazkotasuna da hain zuzen “Munstro abertzalea” honen merituetako bat. Iritziak gora behera, bilaketa demokratiko sakona dago poemetan, eta baita edertasunaren eta zehaztasunaren arteko oreka ikusgarria ere. Norbere burua defenditzeko erabakian oinarritzen da iruindarraren lana. Hori lortzeko kontraesanen eta pekatuen onarpen egiazkoa egiten du lehen lehenik.

Zertarako balio du dogmatismoak hain mundu anitzean? Baina, bestalde, zelan ez eraiki segurantzarik aniztasun hori onartu eta integratzeko? Irakurle bakoitzak bere ondorioak aterako ditu, baina niri nortasunaren inguruko poema liburu bat iruditu zait. “Munduko hiritar” globalizatzaile eta nazionalista guztiei zera esaten die Aiestaranek: ni ere munduko hiritarra naiz, euskalduna naizen neurrian. Nire euskalduntasuna uka ezazue eta nire mundutartasuna ukatzen ibiliko zarete.

Purrustada handirik ez dago liburuan. Bakarrenetarikoa izena bera (Ignacio) inposatu zion sistema bati egindakoa da, edo, sistemari baino gehiago, momentu hartan erregistroaren arduradun zen funtzionario konkretuari. Ez da edozelako detailea hori: liburuan dagoen gaitzespen bakarrenetarikoa pertsonari zuzendua egotea, eta ez aginteari. Pertsonari zuzendua dago, halaber, poema bakoitza. Guk izan behar genuke errudun eta biktima, guk izan behar genuke boterea, guk izan behar genuke akatsa eta barkamena. Handinahi barik, berez, ateratzen dituen ondorioak dira gainera. Irakurlea gustora egongo da orrialdeotan idazleari entzunez eta hori guztia gutxi balitz, Joxe Azurmendiren epilogo mardula dauka Ignazio Aiestaranen liburuak. Poemetan euretan oinarrituta (irakurketari jarraituz gogoetan, berak onartzen duen legez) garai nahasiotan galdu barik ibiltzeko iparrorratza proposatzen digu filosofoak.

Liburuaren atal bat poesia da, bestea saiakera. Bata zein bestea zinezko gogoetak, gogoeta atsegin duen literaturzalearentzat.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak