kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Amek ez dute / Katixa Agirre / Elkar, 2018

Metronomo-lana Aiora Sampedro / Berria, 2018-12-23

Astean zehar jakin dugu Katixa Agirreren Amek ez dute-k sold out-a iritsi duela eta bidean dela jada bigarren edizioa. Thriller amerikarrak salduenen zerrendan sartzen diren abiadan saldu da thriller judizial honetako lehen edizioa. Izan ere, badu liburuak suspense amerikarraren eraginik, umore beltzaren erabileraz eta iritzi publikoaren eta pribatutasunaren arteko talkan eraikitako tramak gidatua.

Beti iruditu zait Agirrek pertsonaia protagonistaren psikologian sakontzeko gaitasun berezia duela; pertsonaiek erakusten duten munduarekiko jarrera pasibo-agresiboek desenkantuaren eta jolasaren arteko nahaste erakargarria lortzen dutela. Hala egin du azken nobela honetan, zeinetan ama izan berri den idazle bat lagun zaharra duen beste emakume baten infantizidioarekin obsesionatuko den, harik eta krimen latz horren zergatiak deskubritzea erabakiko duen arte.

Lan honek garraztasun horretatik asko du. Iruditu zait Agirrek huste ariketa bat egin duela eta barrenetik idatzi duen lan bat dela. Eskertzekoa. Bestalde, irakurtzen hasi naizen unetik tentuz neurtutako lana delako inpresioa izan dut. Hasieratik amaierara arte idazleak zer eta nola kontatu nahi zuen gogoan izan du; lan trinkoa da, kontatzen diren bi planoak tartekatzeko ahaleginean emaitza ona lortutakoa eta tramaren tentsioa hasieratik etengabe handitzen doan heinean suspenseari ondo eusten egituratutakoa. Klimaxeraino iritsita, esango nuke amaiera espontaneoagoa dela, eta azalduko dut: nobela in crescendo doan heinean tragedia itxura hartuz doa, zeinetan jelosia nahiz haragikeria nahastuz joango baitira lanak parodia tonua izateraino. Baina, goia jo gabe mozten da kontaketa, apur bat tupustean, amaierako kapituluak tramaren inertzia hausteko moldea balira bezala; besteren artean, idazleak nobela amaitzeko lituzkeen aukeren-horizontearen inguruko gogoeta metaliterarioarekin ixten da, literaturaren erabilgarritasun(ez)ari buruzko azken orrialdeetako lerro nahiko metafisiko batzuen bitartez. Iruditu zait azken kapitulu horiek berariaz bilatutako anti-klimax modura balio izan dutela eta nobelako egitura zurrunarekiko kontrastea lortu dutela.

Aurrekoari loturik, lanak feminismotik esploratzen ditu literaturaren balio sinbolikoa, errelatoen eraikuntza, artistaren fokalizazioa, produkzioaren gainkarga… Are formalki ere aplikatu du teoria; liburuko kapitulu bakoitzaren hasieran nahiz narrazioan zehar tartekatuta ageri diren beste artista edo idazle batzuei egindako aipamenen lana ere neurtua dela esango nuke: emakumeak ikusarazteko berariazko ariketa bilakatu du, eta tramarekiko ispilu-jolasa osatuz eragin horietako metatestuak baliatuz.

Gutxitan aurkitzen diren testu horietako bat iruditu zait Katixa Agirreren hau: bi aldiz irakurtzeko testua, hainbat ertz dituena eta behin baino gehiagotan berrikusteko aukerak ematen dituena. Ariketa ausarta.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak