susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Angelu itsuak | XVI. mendeko erresistentziak »

Elurra ikusi dut / Xabier Lete / Elkar, 2017

Poetaren ibilbidea Javier Rojo / El Diario Vasco, 2018-03-17

Ia zortzi urte pasatu dita Xabier Lete hil denetik, eta bere figura gogoratzeko, Koldo Izagirrek paratutako antologia argitaratu da: “Elurra ikusi dut”. Antologia egiteko, Izagirrek hari kronologikoa hartu du kontuan eta Xabier Leteren liburuetan ez ezik bere diskoetan ere agertzen diren testuak erabili ditu liburu hau osatzeko. Izan ere, Leteren kasuan biak ala biak maila berean kokaturik agertzen dira irakurle-entzuleen memorian. Hari kronologikoa erabiltzen bada ere, gaika irakurtzeko aukera ere ematen da poema bakoitzaren aurrean agertzen diren beste testuei buruzko aipamenak direla medio. Irakurketa, beraz, edozein puntutan hasi daiteke, gida moduko horien bidez idazlearen gai errekurrenteetan zeharreko bidaia bihurturik.

Lana bikaina, Izagirrek egin duena, non alderdi ilunagoak baztertzen ez diren. Leteren obra ezagutzen dutenek ia kronika sentimentala izango balitz bezala errepasatu dezakete. Izan ere, belaunaldi bateko jendearentzat, bizitzaren aurrean aurkitutako euskarria izan zen poeta. 60ko hamarkadan gazte ziren horiek bidelaguna aurkitu zuten Leterengan, idazle honen testuetan beten sentimenduak eta bizipenak islatuta aurkitu zituzten. Beste hitzetan esanda, belaunaldi horren ordezkaria izan zen Xabier Lete. Bere poesian hainbat gai aurkitzen ditugu: Bizi nahi duen herriaren aldarria, zapalduaren aldeko begirada xamurra, inkonformismoa, heriotzaren aurreko jarrera… Gai askok existentzialismoan dute oinarria, arlo soziala ahaztu gabe. Denbora pasatu ahala, heriotza balizkoa izateari uzten dion heinean, poemetan aurkitzen diren kezkek kutsu erlijiosoaren aztarnak hartzen dituzte. Gizakia izan zen poetaren kezka nagusia eta gizakiari dagozkion alderdi esentzialak plazaratzen ditu.

Kronika sentimental moduan irakur daiteke liburu hau, eta alde honetatik begiratuta, gure ingurua zenbat aldatu den ere kontuan hartu behar da. Idazlearen kezkak unibertsalak ziren, baina bere testuak garai bati oso lotuta begitantzen dira gaur egun.