kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Ez lemaio / Juan Kruz Igerabide / Beta, 2016

Bandoen gerrak Javier Rojo / El Correo, 2017-04-01

Juan Kruz Igerabidek begirada atzera zuzendu du. Erdi Arora hain zuzen, “Ez lemaio” izenburuarekin argitaratu den nobela labur hau idazteko. Izenburu hori irakurle askorentzat misteriotsua izan daitekeela jakinda (“Aramaio dabenak, ez lemaio”), azpititulua gaineracu du: “Arrasateren erreketa”. Hemen kontaczen den istorioa, beraz, XV. mendean gertatutako erreketa horretara eraman zuten gertakarien inguruan antolatuta dago.

Nobela historikoa dugu eta, gaia era generoa kontuan hartuta, ezinezkoa da euskal literaturaren historian pixka bat sakondu duen pertsonarentzat Yon Etxaidek 1964an argitara eman zuen “Gorroroa lege” izenburuko hura ez gogoratzea. Biek garai bera dute aipagai, biak antolatuta daude argumentuak 1448an gertatu zen Arrasateren erreketara hel daitezen. Bietan, oinaztarren eta ganboatarren arteko liskarrek ekarri zuten suntsiketaren aurrean, bakezaletasunaren aldeko jarrera erakusten da. Igerabideren nobelan gatazkaren jatorrian eta honen inguruko hausnarketa politikoan sakondu beharrean, pertsonaien ibilbidean zentratzen da. XV. mendearen hasieratik erreketa gertatu arte pertsonaien bilakaeraren lekuko izango gara, nola bando desberdinetan kokatutako pertsonaien arteko harremanak gorrotoaren gainean eraikitzen diren behin eta berriro lehiaren eskema errepikatuz. Eta borroka eta lehia giro honetan, bi bandoak elkar suntsitzeko asmoarekin aritzen dira elkarren aurka. Baina honekin batera, eta paradoxa moduan, bandoak elkarren beharrean daude, etsairik gabe norberaren taldeak ez baitu zentzurik izango. Eta giro horretan pertsonaien arteko harreman pribatuak gauzatzen dira, ia beti giro horrek zapaltzen dituelarik.

Ezkontzak har ditzakegu adibidetzat, esparru pribatukoak izanik politikoki erabiltzen baitira behin eta berriro leialtasunak irabazteko asmoz. Eta giro horretan agertzen dira beste pertsonaia batzuk (Garxot errementaria adibidez), bakea helburu dutenak. Gatazkaren arrazoi materialak baztertuta, bandoen arteko borroka batez ere giza kondizioari dagokion kontua dela ematen du, eta azkenean itxaropenerako bidea uzten bada ere, gizakiari buruzko ikuspegia nahiko ezkorra da oro har.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak