kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Ez lemaio / Juan Kruz Igerabide / Beta, 2016

Bandoen gerrak Javier Rojo / El Correo, 2017-04-01

Juan Kruz Igerabidek begirada atzera zuzendu du. Erdi Arora hain zuzen, “Ez lemaio” izenburuarekin argitaratu den nobela labur hau idazteko. Izenburu hori irakurle askorentzat misteriotsua izan daitekeela jakinda (“Aramaio dabenak, ez lemaio”), azpititulua gaineracu du: “Arrasateren erreketa”. Hemen kontaczen den istorioa, beraz, XV. mendean gertatutako erreketa horretara eraman zuten gertakarien inguruan antolatuta dago.

Nobela historikoa dugu eta, gaia era generoa kontuan hartuta, ezinezkoa da euskal literaturaren historian pixka bat sakondu duen pertsonarentzat Yon Etxaidek 1964an argitara eman zuen “Gorroroa lege” izenburuko hura ez gogoratzea. Biek garai bera dute aipagai, biak antolatuta daude argumentuak 1448an gertatu zen Arrasateren erreketara hel daitezen. Bietan, oinaztarren eta ganboatarren arteko liskarrek ekarri zuten suntsiketaren aurrean, bakezaletasunaren aldeko jarrera erakusten da. Igerabideren nobelan gatazkaren jatorrian eta honen inguruko hausnarketa politikoan sakondu beharrean, pertsonaien ibilbidean zentratzen da. XV. mendearen hasieratik erreketa gertatu arte pertsonaien bilakaeraren lekuko izango gara, nola bando desberdinetan kokatutako pertsonaien arteko harremanak gorrotoaren gainean eraikitzen diren behin eta berriro lehiaren eskema errepikatuz. Eta borroka eta lehia giro honetan, bi bandoak elkar suntsitzeko asmoarekin aritzen dira elkarren aurka. Baina honekin batera, eta paradoxa moduan, bandoak elkarren beharrean daude, etsairik gabe norberaren taldeak ez baitu zentzurik izango. Eta giro horretan pertsonaien arteko harreman pribatuak gauzatzen dira, ia beti giro horrek zapaltzen dituelarik.

Ezkontzak har ditzakegu adibidetzat, esparru pribatukoak izanik politikoki erabiltzen baitira behin eta berriro leialtasunak irabazteko asmoz. Eta giro horretan agertzen dira beste pertsonaia batzuk (Garxot errementaria adibidez), bakea helburu dutenak. Gatazkaren arrazoi materialak baztertuta, bandoen arteko borroka batez ere giza kondizioari dagokion kontua dela ematen du, eta azkenean itxaropenerako bidea uzten bada ere, gizakiari buruzko ikuspegia nahiko ezkorra da oro har.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak