« Botere harremanen koktel lehergarria | “Memory Dump” (bis) »
Elkarrekin esnatzeko ordua / Kirmen Uribe / Susa, 2016
Historia eta istorioak Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-12-10
Badirudi azken garai honetan memoria historikoari lotutako gaien inguruan ari diren idazlanak euskal literaturaren “main stream” bihurtu direla. Zehazki gerra zibila eta honen ondorioak hainbat eta hainbat libururen ardatz moduan agertzen zaizkigu, Kirmen Uriberen eskutik datorkigun azken nobela honetan ere gertatzen den bezala. Izenburua, “Elkarrekin esnatzeko ordua”, Ezra Pound-en bertso batetik mailegatuta daukan idazlan hau nobelaren eta kronika historikoaren artean kokatzen da. Kontakizuna aurrera eramateko Letamendi-Urresti familiaren benetako bizipenetan oinarrituta, Gerra Zibilaren urteetatik Trantsizio politikoaren garaira arte euskal gizartearen atal baten historia berreraikitzen saiatu da idazlea. Gerra, Europako eta Amerikako erbestea, errepresioa…, gure historia pixka bat ezagutzen duen edonork erraz identifikatzen dituen kontuak aipatzen dira nobela honetan, Txomin Letamendi eta Karmele Urrestik osatzen duten familiaren bizitzari jarraituz. Edonola ere, pertsonaia hauek kontakizunean ardatz bezala funtzionatzen badute ere, kronika historikoaren alderdia da nabarmentzen dena, pertsonaien izaeran ez baita asko sakontzen. Argumentu osoan publikoaren eta pribatuaren arteko tentsioa agertzen zaigu, osagai hauek biak familia honen bilakaeran bereizi ezinak izango balira bezala. Izan ere, argumentuaren garapenean planteatzen den bezala, gizakiak funtsean izaki politikoak dira, eta beraiek egiten duten guztiak esanahiren bat du politikaren aldetik. Eta ezinbestez gertakizun historikoek eragina dute beraiengan, neurri handi batean historiaren subjektu aktiboak izan nahi duten arren. Kontakizuna askotan anekdotara lerratzen da, bai kronika historikoa egiterakoan, baina batez ere bizipen pertsonalak azaldu behar direnean, abertzaletasunaren historiaren eta abertzaleen istorioen arteko mugak lausotuz. Begi-bistakoa da idazleak liburu honen bidez zerbait irakasteko asmoa izan duela. Oso ondo dokumentatuta dago kontakizuna, baina batzuetan nabarmena da historiari dagokiona gehiegi azaltzen dela, xehetasun marjinal ugarirekin, irakurleak kontu horiei buruz ezertxo ere jakingo ez balu bezala.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez