kritiken hemeroteka

8.448 kritika

« | »

Eta galtzen bagara zer? / Egoitz Zelaia / Elkar, 2016

Galderetan galduz Iraitz Urkulo / Berria, 2016-05-15

Askori Egoitz Zelaia ez zaie ezezaguna egingo; izan ere, urteak daramatza bertsolaritzaren munduari lotuta, bere dohainak plazaz plaza zein bertso-eskoletan erakutsiz. Oraingoan, berriz, bat-bateko ahozko jardunetik idatzizkora jauzi egin du. Berriki, bere lehen obra aurkeztu du, Eta galtzen bagara zer? izenburukoa. Lanak Iparraldeko gazteen artean literatura sorkuntza sustatzea helburu duen Gazteluma VIII. Literatur Saria eskuratu ondoren ikusi du argia.

Liburua zortzi ataletan banatuta dago, eta horietako bakoitzak pertsonaia baten izena ageri du. Izenak beti pertsonaiaren batekin lotzen badira ere, horiek ez zaizkio beti protagonistari egokitzen. Zaila da ipuin bilduma ala eleberri baten aurrean gauden erabakitzea. Alde batetik, badira zortzi pertsonaien arteko loturak; batzuk bistakoak dira, eta beste zenbait sakonago doaz. Istorioak autonomoak balira bezala irakurriz gero, berezko interesa badutela eta, zentzu osoa izateko osagai nahiko badirela jabeturik, ederki funtzionatzen dutela konturatuko gara. Hala ere, irakurlearentzat erronka handiagoa gerta daiteke atalez atal hariak azaldu ahala lotzen joatea, pertsonaien arteko harremanak josiz, modu zuzen edo zeharkako batean, denek istorio bakarrean nola batzen ote diren deskubritu arte.

Zelaiaren lana eleberri zatikatu gisa irakur daitekeen arren, inork ez dezala pentsa gaia bakarra denik. Pertsonaia bakoitzak bere istorioa kontatzen du, bere bizitzaren pasarte bat, alegia. Salbuespen dira, beren pausoek une eta leku berean bat egiteagatik, gertaera beraren ikuspegi ezberdinak eskaintzen dituztenak. Oro har, Eta galtzen bagara zer? obran istorio pertsonalak eta, zama sozial edo politikoa erakustearen ondorioz, historia kolektibo baten oihartzunak jasotzen dituzten bizipen indibidualak nahasten dira. Aldakortasunak definitzen du lan honetako diskurtsoa: kontu azalezkoetatik sakonagoetara igarotzen da, pertsonaien artean elkarrizketa arduragabeak zein gogoetatsuak antzeman daitezke, jolas hutseko uneak bezainbeste dira momentu serioak, tonu arina eta existentziala txandakatzen dira, eta abar.

Nahiz eta haien artean oso ezberdinak izan, atal batetik hurrengorako trantsizioan ez da jauzi handiegirik edo eten desegokirik hautematen; egileak argumentua ondo josi duelako seinale, jakina. Idazleak sinpletasunera jo du estiloan, artifiziorik gabeko idazkera txukun baten alde eginez; erraz irakurtzen den testua da horren emaitza. Kontaketa gehiena, bestalde, lapurterako doinu goxoak busti du, hegoaldeko euskararen presentzia eta eraginei uko egin gabe, ordea.

Airean galdera ugari uzten dituen obra izanik, ezinbestekoa du irakurlearen parte hartze aktiboa, hari ez beste inori baitagokio loturak ezarri eta istorioa osatzea. Izan ere, Zelaiaren lehendabiziko liburuak, entretenitua eta irakurtzen ezin atseginagoa izateaz aparte, interpretazioetara zabalik dagoen neurrian, amaierara iritsita berriz hasierara bultzatzen gaituen horietakoa da, hots, bigarren irakurraldi bati ekitera, bidean galdu ez eta guk irudikatutako loturak zuzenak direla egiaztatzeko.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak