kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Atertu arte itxaron / Katixa Agirre / Elkar, 2015

Postalak eta gatazkak Ibon Egaña / Deia, 2015-05-23

Bi ipuin liburu argitaratu ostean, road movie-en estiloko nobela, estreinakoa, plazaratu du Katixa Agirrek. Ulia protagonista eta narratzaile gasteiztarrak bi asteko bidaia hasi du. Euskal Herrian barna abiatu da BMW erosi berrian, Gustavo mutillagunarekin batera, hari bertako txokoak erakusteko. Postaleko eta itxuraz gatazkarik gabeko Euskal Herrian barrena dabiltzan bitartean, baina, Uliaren eta bere familiaren iraganak orainean egindako sartu-irtenek eta hedabideek zabaldutako albisteek beste Euskal Herriaren oihartzunak dakartzate nobelara: kartzelak eta gose grebak, atentatuak, karga polizialak eta manifestazioak. Kontraste interesgarri hori da eleberriaren motorretako bat: turistaren begiradaren eta narratzailearen begirada nahitaez lokaztuaren artekoa, horretarako bertako eta kanpoko pertsona banak osatutako bikotearen bidaiaz baliatuz.

Berria da Agirreren narratiban gatazka sozio-politikoak hartutako protagonismoa (eta aztertzekoa zergatik den kasik inperatiboa euskal zeraz hitz egitea idazle euskaldunen artean); norabide horretan egindako ahalegina agerikoa, batzuetan agerikoegia suertatzen da eleberrian, sinbolismo handiko gertaerek zipriztintzen baitituzte gertuagotik ala urrunagotik pertsonaiak (Madrilgo M11, Gasteizko 1976ko martxoa, esaterako).

Kapitulu oso laburretan banatua eta estilo zuzen eta eraginkorrez idatzia, jakin-mina sortuz eta areagotuz doa eleberriak aurrera egin arau. Hasieran loturarik gabeak diruditen askotariko narrazio-puskak txertatzen ditu narratzaileak road-movie-aren joanean eta pixkanaka baino ez da joango irakurlea txatalei koherentzia narratiboa ematen eta puzzlea osatzen. Inteligentziaz asmatzen du idazleak erritmoari eusten, tentsioa eta jakin-mina areagotzen. Uliak bikotekideari ezkutatzen dizkion egiak ezagutuz joango da irakurlea, eta era berean, bien artean handiagotzen ari den erretenaz, inkomunikazio gero eta tenkatuagoaz jabetzen.

Inpresioa dut, ordea, ezkutaketa eta sekretuen jokoa aho biko labana dela nobelan: erritmo eta intrigari eusteko baliabide emankorra da, irakurlea orrialdera kateatzekoa, baina era berean planteatzen diren gatazkak intrigaren zerbitzukoegi ez ote diren geratzen iruditu zait. Izan ere, korapilo narratiboa askatutakoan ase egin dakioke irakurleari hazten joan zaion jakin-gosea. Era berean, narratzailearen ahots batzuetan ironiko eta jostariak (Agirreren narratiban ohikoa, bestalde) arnasa ematen dio narrazioari eta larregizko dramatismotik urrundu, baina istorioarekiko distantzia handiegia jartzen ez ote duen nago; hau da, gordinak eta mingarriak diren pasarte batzuetan pertsonaien azalean sartzea kosta egiten dela narratzaileak ezartzen duen distantzia medio (azkenaurreko kapituluan, nabarmenen).

Hein horretan, nobelak mahai gainean jartzen dituen gai mardul eta interesgarri ugari (aitatasun intermitenteak, aita-alaba harremanak, biktima/borrero dikotomiak) sakonxeago garatu ez izana hartu dut faltan. Irakurketa bizia eskaintzen du nobelak, pasarte ederrak ere bai (Benjamin Britten-enak, bikote harremanaren kontakizuna eta gorabeherak), baina marrazten diren gatazka potoloek pertsonaiengan eragindako gatazka intimoagoetan hatza barrurago sartzea eskatzen zutelakoan nago.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak