kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Udazkeneko lorea / Xabier Etxeberria / Elkar, 2012

Udazkeneko lorea Adriano de Mata / hirinet.net, 2013-04-16

Udazkeneko lorea liburu harrigarria da, batez ere idatzita dagoen moduagatik: luzeegia ez den arren, altxor-kutxa baten modukoa da, denetik ageri baita. Azal dezagun. Eleberria hiru pertsonaren bizitzari buruzkoa da —hiru pertsona arruntari buruzkoa, zu eta biok bezalakoei buruzkoa, alegia—. Hiruren bizitzak, ia amaierara arte, banandurik ematen dizkigu idazleak.

Lehen protagonista Mikel da, eta Carlos lagunaren ezkontzaren kronikarekin hasten da: “Benetan handiak diren hondamendi guztiek itxura batean ezdeusa dirudien abiapuntu bat izaten dute. […] Nire kasuan, Carlosen ezkontzan hasi zen dena”. Mikelen kronika hau lehen pertsonan idatzia dago, lehenaldian. Beste protagonista batek Lucia du izena; forma aldetik, aurrekoarekin zerikusirik ez du, bigarren pertsonan eta orainaldian idatzita baitago. Luciaren kontakizunaren abiapuntua Elgorriagako bainuetxea da. Bainuetxeko gorabeherak azaltzen ditu, eta tarteka-marteka Marta ahizpari idazten ari zaion gutunaren zatiak ageri dira, bi-bien iragana ulertzeko gako. Hirugarren protagonista Naroa da, eta hirugarren pertsonan dago, orainaldian baina. Naroa Osakidetzako langilea da, eta Lourdesen ama zaintzeko etxera egiten dizkion bisitez dihardu.

Xabier Etxeberriak oso modu argitsuan tartekatzen ditu hiru pertsonaiak, eta egoera berezia sorrarazten du horrela: hiruretako bati atxikitzen bagatzaizkio, beste bienak arin-arin irakurriko ditugu, gogoko dugunari zer gertatuko zaion jakitearren. Hala eginez gero, ordea, geure arretarik bereganatu ez duten pertsonaia bien kontakizunak oharkabean joango zaizkigu. Ezinbestekoa da, beraz, hirurei garrantzia ematea, eta korrika batean irakurri beharrean, hirurenak aldi berean gozatzea… harik eta, ezusteko amaiera eskaintze aldera, hiruren bizitzak gurutzatzen diren arte; irakurleak ahozabalik utziko dituen amaiera, bide batez esan dezagun.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak