kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Hilabete bat Montalbanorekin / Andrea Camilleri (Fernando Rey) / Igela, 2011

Zergatik ez, bada? Ander Irizar / Diario de Noticias, 2012-02-01

Hirurogeita bederatzi urte zituela, 1994an eman zuen argitara Andrea Camillerik La forma dell’acqua, Salvo Montalbano protagonista zuen lehenbiziko liburua. Ordutik aurrera, ia urtero atera du Camilleri beteranoak Montalbano komisarioaren aleren bat -bi ere bai urteren batean-, oso handia izan baita polizia siziliar berezi honek Italian lortutako arrakasta. Italian ez ezik, ordea, Europan zehar ere izan dute oihartzunik Montalbanoren ibilerek, eta ugariak izan dira haren liburuen itzulpenak. Gurean, ordea, ez genuen iaz arte izan aukerarik Montalbano euskaraz irakurtzeko. Erein argitaletxeak, Josu Zabaletak itzulita, Gauaren usaina eman zuen argitara, Italian 2001ean atera zen nobelaren itzulpena. Orain hizpide dugun Hilabete bat Montalbanorekin hau, Igelak argitaratua, hasierako garaietakoa da, eta ez da nobela bat, 1994 eta 1996 artean idatzitako hogeita hamar kontakizunez osatutako liburu bat baizik, egunean bat irakurrita hilabetea osatzeko proposamena egiten diguna. Baten batek ez badu Montalbano ezagutzen, Igelak aukeratutako narrazio-bilduma honek irakurle berriari bide ondo egokia eskain-tzen dio jabetzeko gure komisario berezia nolakoa den: intuizio finekoa, ironikoa, zuzena —bere erara—, literaturazalea, mahaiaren aurrean ezpainak gozatu zalea, Sizilia bere lurrari atxikia…

Camilleri bera ere Siziliari oso atxikia dagoela esango nuke. Hizkera dugu lurrarekiko atxikipen horren beste agerbide nabarmenetako bat. Fernando Rey itzultzaileari ere, itzulpena jatorrizkotik egin baitu, ikasi eta ohitu arte, ez omen zitzaion erraza gertatu camilleriera. Hizkeraren berezitasun horrek, ulermenerako zailtasunez gainera, itzultzailea hasiera-hasieratik behartzen dute hautatzera zer bide eta zer irizpide hartuko dituen itzulpena gauzatzeko, hasieran traba den bitxitasun horiexek baitira, gero, gozagarri gertatzen zaizkienak jatorrizkoaren irakurleei. Xabier Olarra editorearekin bat, eta Josu Zabaletarekin ere hitz eginda, itzultzaileak hartutako bidea izan da testua euskara batuan mamitzea, baina halako ukitu nafar batekin, pixka bat urrunduz, tarteka, ohikoena den estandarretik. Galduxea duela jatorrizkoaren gatz eta piperra? Baina zer egin bestela? Euskalki bat hautatu eta horren arabera taxutu testu guztia? Eta ekarriko al genituzke horrela Siziliako usainak?, edo, urrunago sentituko genituzke aire haiek? Galerak galera, esan bezala saihetsezinak baitira seguruenik, dagoen horretan liburua oso egoki dagoela iruditzen zait, eta, ondo bidean, entretenimenduko goi mailako narratibatzat jotzen den literatura honek izan behar luke gurean ere arrakastarik. Zergatik ez, bada?

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak