kritiken hemeroteka

8.487 kritika

« | »

Paperezko hegazkinak / Lutxo Egia / Susa, 2002

Lutxo Unai Elorriaga / Deia, 2002-06-12

Pentsatu genuen pentsatu euskaraz idatzitako liburuei egindako kritika hobetzen ari zela. Eta egia da, gainera, eta horrek pozten gaitu. Kritikari serioak daude. Badakite zer den literatura eta zelan egiten den kritika eta zeri erreparatu behar zaion eta nondik ibiltzen diren. Ibili badabiltzalako.

Baina ezin gara lasaitu: izan ere, kritikari gehienak onak diren arren, agertzen dira batzuetan literatura zer den ere ez dakiten batzuk, komentatzen ari diren liburua irakurrita nahikoa dutela uste dutenak.

Baina okerragoak ere badaude. Badira batzuk literaturatik kanpo dauden gauzei begiratuta abiatzen direnak. Esate baterako idazlea nor den eta ze ideia izan dituen eta non idatzi duen lehenago edo ze tabernetan ibili den.

Lutxo Egiaren lehen nobelak (Paperezko hegazkinak, Susa, 2002) arrisku handia dauka arlo horretan. Izan ere, ideia asko aipatzen dira nobelan eta kritikari mota horrek ez du kanpora jo behar eta bere jakin-mina eleberrian bertan asetzeko aukera dauka. Literaturatik kanpo dauden gauzetan despistatu hutsa naiz ni eta horregatik izango naiz, beharbada, Lutxoren literatura komentatzeko gai.

Iradoki egiten ditu gauzak Lutxok eta horixe izan da, nire ustez, euskal literaturak izan duen hutsunerik handienetakoa. Egon dira salbuespenak (salbuespen bikainak), jakina, baina euskal literaturan gauzen inguruko azalpen gehiegi emateko joera egon da eta oraindik ere badago. Eta Lutxok horri aurre egiteko indarra izan du; ederto egin ere.

Ahots propioaren bila abiatu da Lutxo eleberrian. Hori beste ahalegin maratoniano bat da. Eta egin du maratoia osorik eta helmugan ahots propioa topatu du baina korrika jarraitu du eta ikusten da bihar-etzi garatzen joango dela ahots hori eta gaur aparteko ahotsa bada, bihar-etzi inkreiblea izango dela.

Badakit ez ditudala, hurretik ere, Lutxoren intentzio guztiak asmatu. Badakit askozaz balore gehiago dituela Lutxorenak. Badakit berriro irakurri beharko nukeela liburua. Eta lasaiago. Baina ez dago astirik. Eta astirik ez edukitzeak ematen didan minik handienetako bat da Lutxoren Paperezko hegazkinak astiroago irakurtzeko aukera ez izatea. Barkatuko didazu, Lutxo.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak