kritiken hemeroteka

8.224 kritika

« | »

Paperezko hegazkinak / Lutxo Egia / Susa, 2002

Lutxo Unai Elorriaga / Deia, 2002-06-12

Pentsatu genuen pentsatu euskaraz idatzitako liburuei egindako kritika hobetzen ari zela. Eta egia da, gainera, eta horrek pozten gaitu. Kritikari serioak daude. Badakite zer den literatura eta zelan egiten den kritika eta zeri erreparatu behar zaion eta nondik ibiltzen diren. Ibili badabiltzalako.

Baina ezin gara lasaitu: izan ere, kritikari gehienak onak diren arren, agertzen dira batzuetan literatura zer den ere ez dakiten batzuk, komentatzen ari diren liburua irakurrita nahikoa dutela uste dutenak.

Baina okerragoak ere badaude. Badira batzuk literaturatik kanpo dauden gauzei begiratuta abiatzen direnak. Esate baterako idazlea nor den eta ze ideia izan dituen eta non idatzi duen lehenago edo ze tabernetan ibili den.

Lutxo Egiaren lehen nobelak (Paperezko hegazkinak, Susa, 2002) arrisku handia dauka arlo horretan. Izan ere, ideia asko aipatzen dira nobelan eta kritikari mota horrek ez du kanpora jo behar eta bere jakin-mina eleberrian bertan asetzeko aukera dauka. Literaturatik kanpo dauden gauzetan despistatu hutsa naiz ni eta horregatik izango naiz, beharbada, Lutxoren literatura komentatzeko gai.

Iradoki egiten ditu gauzak Lutxok eta horixe izan da, nire ustez, euskal literaturak izan duen hutsunerik handienetakoa. Egon dira salbuespenak (salbuespen bikainak), jakina, baina euskal literaturan gauzen inguruko azalpen gehiegi emateko joera egon da eta oraindik ere badago. Eta Lutxok horri aurre egiteko indarra izan du; ederto egin ere.

Ahots propioaren bila abiatu da Lutxo eleberrian. Hori beste ahalegin maratoniano bat da. Eta egin du maratoia osorik eta helmugan ahots propioa topatu du baina korrika jarraitu du eta ikusten da bihar-etzi garatzen joango dela ahots hori eta gaur aparteko ahotsa bada, bihar-etzi inkreiblea izango dela.

Badakit ez ditudala, hurretik ere, Lutxoren intentzio guztiak asmatu. Badakit askozaz balore gehiago dituela Lutxorenak. Badakit berriro irakurri beharko nukeela liburua. Eta lasaiago. Baina ez dago astirik. Eta astirik ez edukitzeak ematen didan minik handienetako bat da Lutxoren Paperezko hegazkinak astiroago irakurtzeko aukera ez izatea. Barkatuko didazu, Lutxo.

Azken kritikak

Dimisioa
Juan Luis Zabala

Irati Majuelo

Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria

Ibon Egaña

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Jimenez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Asier Urkiza

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Irati Majuelo

Puta
Nelly Arcan

Joxe Aldasoro

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Kortazar

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Asier Urkiza

Meditazioak
John Donne

Nagore Fernandez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Jon Jimenez

Artxiboa

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

Hedabideak