susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ikusten ez denaz | Heriotzak bizitza dakarrelako »

Hamazazpikotan / Karlos Linazasoro / Elkar, 2010

Haikuen bilduma Javier Rojo / El Correo, 2010-06-05

Uste dut noiz edo noiz komentatu dudala, baina errepikatu egingo dut badaezpadan: Karlos Linazasorok literatura deitzen den gaixotasun bat dauka, idaztera behartzen duena. Batzuetan iruditzen zait gogoz kontra ere aritzen dela literaturan, ezinbestez, idazteari uzteak heriotza ekarriko balu bezala. Xerezaderen sindromea, alegia. Honek ondorio txar bat eduki dezake, zeren behar horrek bultzatuta idaztean bere ibilbideak nahiko irregularra baitirudi. Oraingo honetan poema liburu bat aurkezten du, Hamazazpikotan izenburua daukana. Haikuak bildu ditu liburuan, eta hortik izenburua. Izan ere, idazleak ahalegin aipagarria egin du haiku hauek neurri tradizionalaren arabera gauzatzen, hau da 5/7/5 neurrikoak egiten, poema osoa hamazazpi silabatara ekarriz. Haikuak minimalismo poetikoaren adibiderik behinenak direla esan daiteke, lerro gutxiko halako poema batean obra osoa eskaini behar baita. Horretarako, mendebaldeko poesian ohikoak diren baliabide gehienak, erretorika alegia, alde batera utzi behar dira, poema hitzetatik soilduz, poema ia hizkuntza-euskarririk gabe utziz. Poemaren mugan gauzaturik ikusten dugu haikuan, poesia hitzetan ez, baizik eta hitz biluztu horiek sortzen dituen inpresioan aurkitu behar dugularik. Behaketa eta sintesia behar dira, begiraleak eta begiratutakoak bat egiten duten puntuan kokatzen garelarik.

Liburu honetan Linazasorok hiru multzotan sailkatu ditu haikuak. Lehenengoan haikuetan gehien agertzen zaigun ikuspuntua eskaintzen digu, naturalezaren behaketan oinarritzen baita. Bigarrenean aldez edo moldez maitasunarekin erlazionatuta dauden haikuak agertzen zaizkigu. Hirugarren saila denboraren igarotzeaz aritzen da. Laburbilduta, naturalezak, erosak eta tanatosak osatzen dute haiku hauen oinarrian dagoen triangelua.

Lehen esan dut Linazasororen ibilbidea nahiko gorabeheratsua izaten dela. Liburu hau bere idazlan interesgarrienen multzoan kokatu behar dugu, haikuaren izaerari erreparatu eta errespetatzen jakin baitu.