kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Baina bihotzak dio / Xabier Montoia / Elkar, 2002

Bihotza bizitzaz mintzo denean Oier Guillan / Gara, 2002-04-06

Sarritan mintzo da bihotza, baina ez zaio beti arretarik ematen. Bihotzak sarritan maitasunaz egiten du berba, eta neurri berean, ahapeka, gorrotoaz. Sarritan bihotzaren suak, apalak zein saminak, etxetik urrunera bidaltzen ditu pertsonak, urrunean, ostera, atzean utzitakoaz mintzo zaie. Liburu honetako pertsonak kasu.

Baina bihotzak dio titulua aurkitzen ahal du irakurleak Xabier Montoia idazle eta musikariaren azken liburuaren azalean. Tituluak modu aproposean adierazten du barruko hamahiru ipuin edo narrazioek sortzen duten sentsazioa, izan ere, leku eta egoera arras ezberdinetan egonik bulkada antzekoak sentituko dituzte pertsonaiek zenbaitetan, urrunean egonik Euskal Herriaren oroitzeak sortzen dien zirrararekin bat.

Ipuin irekiak dira Montoiarenak, ipuinaren eskema hertsienera baino gehiago narrazioaren zabaltasunera gerturatzen direnak. Ipuinek pertsonaien bizitzetako pasarte esanguratsuak biltzen dituzte, amaiera sarri irekia utzirik. Pertsonaien bizitzekin une batez topo egiten duela senti lezake irakurleak, tupustean beste edozein pertsona ezagutzen ahal den moduan, eta, topatu eta arreta deituriko edozein pertsonarekin bezala, haien berri izan nahi luke ostera, bere gorabeherak zertan izan diren jakin. Bertako pertsonaiak ez baitira urrunekoak. Uneren batean intentsuki bizitzea suertatu bazaie, ez da narrazioaren bihurguneengatik izan, bizitzaren beraren izaera arrotzagatik baizik. Eta hori edonork senti lezake, protagonista ala irakurle. Pertsonaien bihotzak gertuko gauzez mintzo dira gainera, euskal herritar orok izaten ahal dituen aferak eta egoerez: mendizalea izanen da bata, marinela bestea, au-pair doan gaztea, trantsizio aurreko zein osteko egoera zernahi, alderdien zale zein ez zaleen amets erauziak, presoak, erbesteratuak, guda aurreko etorkinak… Euskal Herriko txoko ezberdinetatik abiatzen direnak. Ikuspegi anitz erabiltzen ditu, erraztasunaz abailduz haur baten mundu ikuskeran, beste garaietako egoeretan zein preso dagoen amaren sentimenduetan.

Australian euskal emigranteen bi familiaren buru diren Karmen eta Angelak ustekabean maitasun istorio eder, bizi eta neurri batean ezinezkoa dute. Halako batean Karmenen gogoeta azaltzen da: “Ingurukoei begiratu zuen. Kontrakoa pentsatuko zukeen baldin ordurako jakin ez balu gizon-emakume guztiek beti izaten dutela gordean eduki beharreko zerbait, aitorrezinezko sekretu bat gutxienez”. Sentsazio hori gorde lezake irakurleak: kaletik gurutzatzen dituen horien bihotzak irakurriz gero, liburu honetan agertzen direnen tankerako istorio franko aurkitzen ahal ditu. Edo agian norberarengan, batek daki.

Montoiari urtetako lanaren ondorioa sumatzen zaio, barne munduak islatzeko modua eta gaitasuna. Ezin esan liburu honetako narrazio guztiak irakurlea harrapatzeko modukoak direnak, baina bai gehientsuak. Eta, agian garrantzitsuena dena, barne munduak eta pertsonaien bizipenak hitzez hitz maisutasunez harilkatzeaz gain, irakurlearen eskuetan uzten ditu xume, irakurleak aise ulertu eta dasta ditzan, agian istorio horiek beragan ere aurki ditzan.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak