kritiken hemeroteka

8.412 kritika

« | »

Gu bezalako heroiak / Iñaki Irasizabal / Elkar, 2009

Ahuleziak Beñat Sarasola / Berria, 2009-06-28

Iñaki Irasizabalen azkeneko nobelak, Mendaroko txokolatea-k, gurean halako oihartzuntxoa izan zuela esan daiteke. Kritika onak izateaz gain nahiko irakurria izan omen zen, eta hala, polizia nobela hori izan zen 2005eko liburu aipatuenetako bat. Orain, lau urteko isilunearen ostean Gu bezalako heroiak argitaratu berri du Elkar argitaletxearen eskutik, Ateko bandan sailean. Sail honetako hasierako tituluek apur bat despistatu bazezaketen ere, azkeneko emaitzak ikusita badirudi batez ere irakurle gazteei-eta zuzendutako saila dela honakoa, liburu irakurterrazak omen direnak, hasieratik harrapatzen zaituztenak, biziak eta abar. Behingoz, euskal literaturak behar zuena, antza denez.

Nire inozotasunean, alabaina, oraindik ez dut oso ondo ulertzen zer duten erakargarri eta hain gomendagarri beharrezkotzat jotzen diren gisa honetako liburu gehienek, eta Irasizabalen nobela berriarekin ere antzeko zerbait gertatu zaidala esango nuke.

Hogeita hiru urteko gazte bat, bere aitonak izandako zenbait suizidio saiakera ondoren, agurearen etxera bizitzera joaten da. Langabezian izaki, gazteak ez du beste inora bizitzera joateko sos lain, eta gainera horrela aitona babestuago egongo da senitarteko batekin. Gudari izandakoa da Simon zaharra eta bere alboan, gerraren inguruko kontuekiko jakin-mina pizten hasten zaio protagonistari. Aitonak, ordea, ez dio hitz erdirik esaten eta bere kabuz ikertzen hasten da, batez ere Bizkargiko batailaren inguruan. Bestetik, astero Ibai izeneko sei urteko semea duen neskalagunarekin —Paularekin— geratzen da, nahiz eta “Paula eta gure artekoa ere ez zihoan Gabonak baino lehen bezain ongi”. Istorioak hiru gune dituela esan daiteke: aitona, Paula eta Ariane —lehengusina historialaria—. Ezbairik gabe, hiruetan nagusia aitonarena da, eta istorioaren hiru ildoak nahiko independenteki garatzen dira, elkarloturarik apenas izan gabe. Deigarria egin zait ildo bakoitzaren ahulezia, eta batez ere Arianeren istorioak justifikazio narratiborik nekez duelakoan nago.

Azken batean, etsigarria egin zaidana nobelaren oinarrien funsgabetasuna izan da. Pasarte askoren sinesgarritasun eza (Ibaiekin mendira doanekoa adibidez), pertsonaia batzuen izaera karikaturazkoa (Ariane eta Hodei) edo egiantzekotasun falta (Markus), Gerra Zibila lantzeko modu azaleakoa… Markus, esaterako, Ibaien lagun mina da, tupustean nobelaren amaieran azaltzen dena, sei urtekoa bera ere, eta Disney World-i buruz ari dela, zer eta honakoa botatzen du “Oso traumatikoa izan zen… Nik uste dut hemendik hogei urtera ere bidaia haren ondorioak sufritzen jarraituko dudala… Galerak izugarriak izan ziren”. Sei urteko ume batek! (zentzu berean irakur daiteke Ibaiek egindako erreferentzia sexuala). Beste adibide bat ematearren, Hodeien lapurretaren pasarteak buru buztanik ez duela iruditu zait halaber.

Idazkera, bestalde, euskal literaturan nahiko arrakasta duen umeen idazkeraren sinpletasunera gerturatzen da sarritan, hainbeste ezen neurriz kanpoko inozotasunean erortzen baita ez gutxitan: “Aitona, beldurra pasatzen al da gerran?”.

Badakit jende asko biziki sumintzen dela ezaugarri hauetako liburuak gutxiesten direnean, kritika hauek snob batzuen apetak izango balira bezala. Ez naiz ni izango “goi-literatura” ez omen diren liburu guztiak sutara botako ditudana. Besterik da, haatik, aitzakia horrekin edozein modutako liburuak goraipatzea, eta oraindik okerragoa, literatura mengel hau euskal literaturaren etorkizun ezinbesteko gisa saltzea, bereziki gazte jendeari.

Azken kritikak

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Asier Urkiza

Idazketa labana bat da
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Bisita
Mikel Pagadi

Jon Jimenez

Hamlet
William Shakespeare

Aritz Galarraga

Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon

Hasier Rekondo

Feminismo zuriaren aurka
Rafia Zakaria

Jon Martin-Etxebeste

Dimisioa
Juan Luis Zabala

Mikel Asurmendi

Hetero
Uxue Alberdi

Irati Majuelo

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Amaia Alvarez Uria

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Patxi Larrion

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Jon Jimenez

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Nagore Fernandez

Zoo
Goiatz Labandibar

Asier Urkiza

Hetero
Uxue Alberdi

Joxe Aldasoro

Artxiboa

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

Hedabideak