susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Hitzak eta gizakiak | Miranderen alegoria? »

Bilbao-New York-Bilbao / Kirmen Uribe / Elkar, 2008

Anekdota-bilduma Javier Rojo / El Correo, 2009-06-06

Kirmen Uribe idazle trebea da. Trebea, testuak idazteko erraztasuna duelako, baina, baita ere, emozioak eta sentimenduak sortzeko klabeak oso ondo kontrolatzen dakielako. Irakurleak, emozioen korrontean sartu nahi badute, erakarrita sentituko dira berehala. Gauzak honela, ez zait batere harrigarria iruditu Bilbao-New York-Bilbao izenburuko nobelak, nobelagintzaren alorrean burutu duen lehenengo saioak, halako arrakasta eduki izana gure artean. Nobela hau metanarrazio bat da. Hau da: nobelan, azken finean nobela bat idazterakoan narratzaile-idazleak jarraitu duen prozesua kontatzen zaigu.

Hori guztia, New Yorkera egiten duen bidaia batean kokatuta, nobelaren idazketaren prozesua narratzailearen oroimenean berpiztuko balitz bezala. Eta egoera pixka bat gehiago bihurrituz, liburuan kontatzen den idazketa prozesu horren ondorioz narratzaileari sortzen zaion nobela eta irakurleak begien aurrean duena nobela berbera da. Narratzaileak helburu bat zeukan idazketari ekiterakoan, bere aurreko belaunaldiekin lotzen zuen haria eraikitzea, alegia. Alde horretatik begiratuta, amodio-eskaintza bat da nobela (bai narratzaileak idatzi nahi duena, bai idazleak irakurleari eskaintzen diona, ezinezkoa da-eta biak bereiztea).

Baina testua irakurleari aurkezten zaion bezala, anekdota-bilduma handiaren itxura hartzen du. Hegazkinean doalarik, oroitzapen batek beste oroitzapen batera darama narratzailea, zeharkako erreferentzia batek istorio bat kontatzera darama, halako osagaien arteko lotura guztiz ahula denean.

Esperimentu moduan, testua edozein puntutan irakurtzen hasi daiteke irakurlea, eta edozein puntutan utzi, eta jasoko duen inpresioa ez da oso desberdina izango. Beste hitzetan esanda: nobelari argumentu sendoa falta zaio. Berak kontatzen dituen anekdota eta istorioetan ez dugu konflikto handirik ikusiko, dena tonu xamur eta leun batean mugitzen da, idazleak istorioz istorio salto egiten duen bitartean, irakurlea hainbeste izenen oihartzunekin hipnotizatuta bezala gelditzen den bitartean.

Irakurgai politen bilduma eskaintzen du Uribek liburu honetan, hori bai, oso ondo idatzitako irakurgaiak, askotan arrantzale eta marinelen bizimoduarekin zerikusia dutenak, eta interesgarriak suerta daitezkeenak. Haietan sentimenduek gainez egiten dute, eta nekeza gerta dakioke irakurleari sentimenduen sare horretatik askatzea.