« Minimalismo poetikoa | Gabon »
Intimitatea / Hanif Kureishi (Harkaitz Cano) / Txalaparta, 2008
Esanak esan Beñat Sarasola / Berria, 2008-11-30
Emakumezkoaren genero berdintasunaren aldeko borrokaren ondorioz etorri omen da gizon garaikidearen nora eza. Gizona, orain gutxi arte edukitako familia nahiz gizarte posizio eta botere pribilegiatua ahulduta, jokoz kanpo geratu da, helduleku ziurrik gabe. Gaur egun sarritan entzuten diren ideiak dira honako hauek, eta Intimitatea nobelako protagonistak, Jayk, balizko nora ez hori argi asko adierazten duela esango nuke.
Bere emazte Susan eta haurrak uztekotan da Jay, eta lagun duen Victorren etxera alde egin aurreko orduetan, bere bizitzaren errepasoa egiten du. Hala, bereziki, Susanekin osatutako erlazio eta familia bizitzaren krisiaren azalpena, Jayen azalpena, da liburu hau. Horretarako, testua behin eta berriz burutzen diren analepsien bidez bilbatua dago, denboran atzera-aurrera eginez, bikotekidea eta semeak utzi aurreko orduetatik iraganera, eta alderantziz. Hasieratik dago presente Jayk berak baino ezagutzen ez duen familiaren patua, alegia, denbora gutxiren buruan, etxea utziko duela: “Gaurik tristeena da hau, banoalako eta ez naizelako itzuliko”, halaxe hasten da Intimitatea.
Ni indartsu batek idatzita, duela gutxiko beste itzulpen batekin konparatzearren, Marie Darrieussecq-en Tom hil da nobelako ni narratiboarekin erkatu liteke. Idazkera intimioa, eguneroko baten antzerakoa, apur bat osatugabe, hari sendo gabekoa. Seguruenik bat-batekotasun eta gertutasuna lortzea helburu zuen Hanif Kureishik, irakurlearen belarri ondoan jartzea nolabait, baina aitortu behar dut idazkera eten hori dela kontakizun honetan gutxien gustatu zaidan aldea.
Dena den, nobelako puntu funtsezkoena, arestian aipatu legez, Jayren egoera emozional lazgarriaren adierazpena da. Badirudi Susan eta bere arteko harremanak hondoa jo duela, cul de sac batean aurkitzen da Jay, bere berezko izaera goibel depresiboak bultzaturik —argigarria da, eta psikoanalistak bagina, akaso, erabakigarria, haurtzaroan bere gurasoekin izandako erlazio eta etxe giroa—. Narratzailearen porrot sentimental hori da hasieratik amaiera arte lantzen den gaia. Alde horretatik, idazketa eta generoaren inguruko ohiko aurreiritziak —laburbilduz, gizonezkoek gudarien borrokak kontatzen dituzte; emakumezkoek, beren sentimendu intimoenak— kolokan jartzen ditu testuak, halaber, mundu intimo hori sakontasunez eta konplexurik gabe kontatua baitago (esaterako, hor daude Jayk prostatarekin dituen arazoak). Bestetik, porrot sentimental horren hustasuna da ezaugarri interesgarrienetakoa. Izan ere, Jay eta Susanen arteko harremanaren inguruko xehetasun ugari ematen baditu ere, Jay ez da maitasunak eta zorionak zergatik ihes egin dien zehazki azaltzeko gai. Ezinegon horren atzean ez dago adulterioa (hori, kasu honetan, ondorioa da), ez dago, antza, lan arazoa; ezinegon horren kausa beste zerbait da, zehazgabeagoa, eta lotuagoa dagoena goian aipatutako gizon garaikidearen krisialdiarekin. Jay gizon nahiko arrakastatsua izanagatik (gidoigilea da, etxe eroso batean bizi da), ez du topatzen ezer pizgarririk bere bizitzan. Nina amorante ohia zen halakorik ematen zion bakarretakoa, baina hura ere galdu du. Haurrak ere hor daude, baina, aitortu duenez, alde egin aurreko azkeneko hilabeteetan sentitu du benetan eurenganako maitasuna: “Duela oso gutxi baizik ez naiz umearekin maitemindu”. Eta jada beranduegi da.
Hala ere, egon badago itxaropenerako tarterik. Galdu du emaztea, laster galduko ditu haurrak, galdu du amorantea… Etsipena al da geratzen den bakarra? “Esanak esan, sinesten dut maitasunean”.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez