kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Zaldi hustuak / Aritz Gorrotxategi / Erein, 2007

Hutsa ez da ezdeusa Mikel Asurmendi / Irunero, 2007-10

Barkatu ahal dit Zaldi hustuak liburuaren egile Aritz Gorrotxategik sarrerako ele sorta nerabe samar hori isuri izana? Alta bada, pentsatu dut, poesiagatik hasiko naiz iruzkin —isurki iruzurti, apika— xume hau egiten. Eta segidan, demagun poetagatik.

Urrundik dator poeta. Zaldiz heldu zaigu. Trostan dator poeta. Tira, zaldiak dakar trostan. Ithakara bidea egin zuen aspaldi eta Troiako gerra gogoan dakar eta darama poetak. Poetak bizitza du lanbide idazleak nola. Ontsalaz —eta ondo bidez— poetak hainbat lagun —hartu ohi— ditu bidaide eta gogaide.

Antzinako sistematik partitu zen eta sistema modernora dator, eginbidean, bidea eginbeharrez. Ipuin zaharrak dakartza sabelean, ipuin berriak ondu beharrez eta esperantzaz, antzinako mundu irreala gaur egungo mundu errealaren ondorioa dela egiztatu nahiz.

Antzinatik gaurkora hamaika bider hautsi da anfora. Bidez bide, poetak anfora bihurtu du naski bideko metafora. Harrizko herri hau harrizko zaldia bihurrarazi digu Gorrotxategi poetak, eta poetak beti du bere egia, eta poeta honek ere berea du eduki. Poeta izaki. Egurrezko zaldia zelatu zuen abiaburuan eta harrizko zaldiaren brida edo aho-uhala eskuetan, tira ahala dator. Trostan. Poeta gogoeta egina arribatu zaigu azkenik eta finean.

Harrizko zaldia baina, akituta ailegatu da. Minduta heldu da. Zaldia eta euskal mina bera dira. Etsiak jota, poeta zaldia eta eria bat bera eta bat-bedera direla diosku poetak. Eta zaldia edota herria artatze bidean, Lizardi ez dela oraindik heldu diosku. Zain geundela eta zain gaudela egun ere. Baita egongo ote?

Zaldia edota herria odolusten doa bidean, baina ez dugu erremateko tiroa emateko kuraiarik, ez gara arma desarratzeko gauza eta gai. Bizitzak esperantzarako zirrikitu irekia uzten digu beti. Esperantza antzua da baina, esperantzan baina bat baita betiere, antza. Esperantza eta bizitza, zulo bat legez, hustu ahala osatzen baitira. Hutsa ez baita ezdeusa, hutsa sortu berriak utzitakoa bizitokia da, esate honetarako.

Poetari barkamenak eskatuz abiatu dut orrialde honetako nire bidaldia, eta eskerrak ematen dizkiot amaieran bidaiatxoa burutzeko liburua izkiriatu izanagatik.

Zuri literatur lagun horri, berriz, zaldia zelatu —bidean bide bridatu— eta Aritzekin batean berau hustera gonbidatzen dizut.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak