kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Zaldi hustuak / Aritz Gorrotxategi / Erein, 2007

Hutsa ez da ezdeusa Mikel Asurmendi / Irunero, 2007-10

Barkatu ahal dit Zaldi hustuak liburuaren egile Aritz Gorrotxategik sarrerako ele sorta nerabe samar hori isuri izana? Alta bada, pentsatu dut, poesiagatik hasiko naiz iruzkin —isurki iruzurti, apika— xume hau egiten. Eta segidan, demagun poetagatik.

Urrundik dator poeta. Zaldiz heldu zaigu. Trostan dator poeta. Tira, zaldiak dakar trostan. Ithakara bidea egin zuen aspaldi eta Troiako gerra gogoan dakar eta darama poetak. Poetak bizitza du lanbide idazleak nola. Ontsalaz —eta ondo bidez— poetak hainbat lagun —hartu ohi— ditu bidaide eta gogaide.

Antzinako sistematik partitu zen eta sistema modernora dator, eginbidean, bidea eginbeharrez. Ipuin zaharrak dakartza sabelean, ipuin berriak ondu beharrez eta esperantzaz, antzinako mundu irreala gaur egungo mundu errealaren ondorioa dela egiztatu nahiz.

Antzinatik gaurkora hamaika bider hautsi da anfora. Bidez bide, poetak anfora bihurtu du naski bideko metafora. Harrizko herri hau harrizko zaldia bihurrarazi digu Gorrotxategi poetak, eta poetak beti du bere egia, eta poeta honek ere berea du eduki. Poeta izaki. Egurrezko zaldia zelatu zuen abiaburuan eta harrizko zaldiaren brida edo aho-uhala eskuetan, tira ahala dator. Trostan. Poeta gogoeta egina arribatu zaigu azkenik eta finean.

Harrizko zaldia baina, akituta ailegatu da. Minduta heldu da. Zaldia eta euskal mina bera dira. Etsiak jota, poeta zaldia eta eria bat bera eta bat-bedera direla diosku poetak. Eta zaldia edota herria artatze bidean, Lizardi ez dela oraindik heldu diosku. Zain geundela eta zain gaudela egun ere. Baita egongo ote?

Zaldia edota herria odolusten doa bidean, baina ez dugu erremateko tiroa emateko kuraiarik, ez gara arma desarratzeko gauza eta gai. Bizitzak esperantzarako zirrikitu irekia uzten digu beti. Esperantza antzua da baina, esperantzan baina bat baita betiere, antza. Esperantza eta bizitza, zulo bat legez, hustu ahala osatzen baitira. Hutsa ez baita ezdeusa, hutsa sortu berriak utzitakoa bizitokia da, esate honetarako.

Poetari barkamenak eskatuz abiatu dut orrialde honetako nire bidaldia, eta eskerrak ematen dizkiot amaieran bidaiatxoa burutzeko liburua izkiriatu izanagatik.

Zuri literatur lagun horri, berriz, zaldia zelatu —bidean bide bridatu— eta Aritzekin batean berau hustera gonbidatzen dizut.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak