susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Gurean ere bai | Europa helburu »

Haize hegoaren aroak / Luis Garde / Pamiela, 2007

Haize hegoaren aroak Goizalde Landabaso / Radio Euskadi, 2007-09-16

Gerrak eta gerrak. Horixe da Luis Gardek dakarkiguna. Zehaztubako gerrak dira, Historiako orrialdeetan daudenak edota bizipenen artxiboetan. Izan, baina, badira.

“Bi armadak elkarren ondoan lo geratu dira / Urruma berberak kulunkaturik; / Saien hegaladaren pean, / Arrats eguzkitsuetan ezkilen hotsa. / Belardi gorrietan ezkilen hotsa. / Inoiz ez ernatzea eskatuko du”.

Bai niri ere abesti bat irakurtzen ari naizela iruditu zait.

Gutxitan azalduko zaizu “gerra” berba. Bestelakoek uzten dute zantzua; zelataria, lubakia, soldadua, armada… ez da hildakorik, ez dago odolik. Hala ere sofrimendua hain da agerizkoa. Tristura sakonetik idatzitakoa dirudi zenbaitetan.

“Sendaketak zauriak baino mingarriagoak dira. / Ez zaitut ezagutzen. / Hitzordua emanen nizuke / Benda urdinez jositako / Ospitale bakartian”.

Edertasuna, ordea, kutxa txikietan gordeta egoten da. Nik harribitxi zenbait aurki dizkiot Luis Garderen liburu honi; 82.orrialdean esaten duenean: “Putzu haietan / gure haurtzaroak / ito ziren”. Edo 79.ean: “Zabaldu begiak, kuttuna / eremu hauetarat / Ez dira itzuliko”. 66.enean: “Gaua zakur beltz itzela da / azalean tatuaturik izarrak”.

Lauaxeta olerkariari egiten dizkion keinuak tantaka agertzen dira. atalak banatzeko, baina baita poesietan gorderik; “Arratsa beherako sotoetan azken eskuizkribuak / haizean brodaturik geratu ziren”.

Gernika ere akorduan du Gardek… “Asateleheneko azokan metalezko hegazti hitsak”.

Berbekin jolasten du liburuan, hitzekin eraikitzen ditu beste hitz-multzoak. Ni ere eraikitzera bultzatu nau… “Sitsa / Bitsa / Hitsa / Hatsa / Hutsa / Hautsa”.