kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Haize hegoaren aroak / Luis Garde / Pamiela, 2007

Haize hegoaren aroak Goizalde Landabaso / Radio Euskadi, 2007-09-16

Gerrak eta gerrak. Horixe da Luis Gardek dakarkiguna. Zehaztubako gerrak dira, Historiako orrialdeetan daudenak edota bizipenen artxiboetan. Izan, baina, badira.

“Bi armadak elkarren ondoan lo geratu dira / Urruma berberak kulunkaturik; / Saien hegaladaren pean, / Arrats eguzkitsuetan ezkilen hotsa. / Belardi gorrietan ezkilen hotsa. / Inoiz ez ernatzea eskatuko du”.

Bai niri ere abesti bat irakurtzen ari naizela iruditu zait.

Gutxitan azalduko zaizu “gerra” berba. Bestelakoek uzten dute zantzua; zelataria, lubakia, soldadua, armada… ez da hildakorik, ez dago odolik. Hala ere sofrimendua hain da agerizkoa. Tristura sakonetik idatzitakoa dirudi zenbaitetan.

“Sendaketak zauriak baino mingarriagoak dira. / Ez zaitut ezagutzen. / Hitzordua emanen nizuke / Benda urdinez jositako / Ospitale bakartian”.

Edertasuna, ordea, kutxa txikietan gordeta egoten da. Nik harribitxi zenbait aurki dizkiot Luis Garderen liburu honi; 82.orrialdean esaten duenean: “Putzu haietan / gure haurtzaroak / ito ziren”. Edo 79.ean: “Zabaldu begiak, kuttuna / eremu hauetarat / Ez dira itzuliko”. 66.enean: “Gaua zakur beltz itzela da / azalean tatuaturik izarrak”.

Lauaxeta olerkariari egiten dizkion keinuak tantaka agertzen dira. atalak banatzeko, baina baita poesietan gorderik; “Arratsa beherako sotoetan azken eskuizkribuak / haizean brodaturik geratu ziren”.

Gernika ere akorduan du Gardek… “Asateleheneko azokan metalezko hegazti hitsak”.

Berbekin jolasten du liburuan, hitzekin eraikitzen ditu beste hitz-multzoak. Ni ere eraikitzera bultzatu nau… “Sitsa / Bitsa / Hitsa / Hatsa / Hutsa / Hautsa”.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak